3) áYit kuz« v‹W tU«nghJ, F‰wthË ka§»¡ ÑnH ÉG«tiu mtid bgyÅH¡f it¡F«go thÇdhš mo¥ã¡f¥gLth‹. “nuhk åu®fŸ F‰wthËÆ‹ KJ»š gy§bfh©ltiu mo¡F«nghJ, mªj th®fË‹ EÅfËš ãiz¡f¥g£oU¡F« ïU«òF©LfŸ MHkhd fha§fis V‰gL¤J«. m¥go ãiz¡f¥g£oU¡F« njhšJ©LfS« M£L vY«òfS« njhiyí« njhÈ‹ moÆYŸs ïu¤j¡FHhŒfisí« gj«gh®¡F«. ïªj mofŸ ÉHÉH, njhš ò©zh», M§fh§nf ïu¤j« brh£L« cŸnjhš bjÇtnjhL, KJfhdJ VÇdhš cH¥g£l Ãy« nghy fh£áaË¡F«, njhš JoJo¥gijí« fhzKoí«. ïªj tÈí« ïu¤j¡fáî« nr®ªJ bfh©L, ïu¤jnth£l¤âš bgU« ghâ¥òfis V‰gL¤J«. v›tsî ïu¤j« btËna¿aJ v‹gJ jh‹ F‰wthË áYit ÛJ v›tsî neu« cÆnuhoU¥gh‹ v‹gij îzÆ¡F«.” (v£t®£Þ)

4) fLikahd thuofŸ jªj ga§fukhd ntjidí« fÂrkhd ïu¤jnrjK« nr®ªJ ïnaRit Vw¡Fiwa ka¡f Ãiy¡F¡ bfh©L br‹¿U¡F«. mJ k£Lkšy, mtUila njhš ò©zh»¥ nghÆU¡F«. ôj®fŸ jªj ga§fukhd kdntjidí« nuhk®fŸ jªj fLikahd clš cghijí«, czî, j©Ù®, ö¡fÄ‹ikí« nr®ªJ mtiu xnuaoahf bgyÄH¡f it¤âU¡F«. vdnt, áYitÆš miwa¥gLtj‰F K‹dnu mt® F‰WÆU« FiyíÆUkh» ïU¥gh®.” (v£t®£Þ)

ï) ïtÅl¤âš xU F‰wK« fhnz‹ : ãyh¤J âU«gî« jdJ Ô®¥ig¢ brhš»wh‹.

2. (5-6) ãyh¤J ïnaRit T£l¤â‹ K‹ghf¡ bfh©LtU»wh‹.

ïnaR, KŸKoí« át¥g§»í« jǤjtuhŒ, btËna tªjh®. m¥bghGJ ãyh¤J mt®fis neh¡»: ïnjh, ïªj kDõ‹ v‹wh‹. ãujhd MrhÇaU« nrtfU« mtiu¡ f©lnghJ: áYitÆš miwí«, áYitÆš miwí« v‹W r¤jÄ£lh®fŸ. mj‰F¥ ãyh¤J: Ú§fns ïtid¡ bfh©LnghŒ¢ áYitÆš miwí§fŸ, eh‹ ïtÅl¤âš xU F‰wK« fhnz‹ v‹wh‹.

m) ïnjh, ïªj kDõ‹ v‹w ãyh¤JÉ‹ th®¤ijfËš ïnaRÉ‹ ngÇš xU gÇjhgK«, T£l¤âd® nkš xU btW¥ò«, ïªj î¥gªjkhd NœÃiyÆš jdJ g§F F¿¤j xU gaK« gj£lK« fyªJ fhz¥g£ld.

1) ïnjh, ïªj kDõ‹ v‹w ãyh¤JÉ‹ m.I¥ig V‰W¡bfh©l cyf« mtÇš khÅlUŸ kh¡f¤ij, óuz kÅjiu, vªj kÅjdhY« v£o¥ão¡fnt Koahj ïy£áa òUõid¡ f©Lbfh©lJ.

M) áYitÆš miwí«, áYitÆš miwí« : ïªj nfhõkhdJ, kWãw¥ò milahj xU kÅj‹ njtid v›tsî btW¡f Koí« v‹gj‰F rh‹whf mik»wJ . áy neu§fËš mªj btW¥òjh‹ njtid¥ g‰¿na ftiy¥glhj j‹ikahf btË¥gL»wJ.

ï) Ú§fns ïtid¡ bfh©LnghŒ¢ áYitÆš miwí§fŸ, eh‹ ïtÅl¤âš xU F‰wK« fhnz‹ : _‹whtJ Kiwahf, ãyh¤J, ïnaRÉ‹ nkš xU F‰wK« ïšiy v‹W Ô®¥gË¡»wh‹.

3. (7-11) ôj®fŸ ïnaRî¡F vâuhd j§fsJ c©ikahd F‰w¢rh£L v‹d v‹gij bjÇÉ¡»wh®fŸ.

ôj®fŸ mtD¡F¥ ãuâí¤jukhf : v§fS¡F xU Ãaha¥ãukhz« c©L, ït‹ j‹id¤ njtDila Fkhu‹ v‹W brh‹dgoÆdhš, mªj Ãaha¥ãukhz¤â‹gona ït‹ rhfnt©L« v‹wh®fŸ. ãyh¤J ïªj th®¤ijia¡ nf£lbghGJ mâfkhŒ¥ gaªJ, kWgoí« mukid¡FŸns nghŒ, ïnaRit neh¡»: Ú v§nfÆUªJ tªjt‹ v‹wh‹. mj‰F ïnaR khW¤ju« x‹W« brhšyÉšiy. m¥bghGJ ãyh¤J: Ú v‹ndhnl ngR»wâšiyah? c‹id¢ áYitÆš miwa vd¡F mâfhu« c©bl‹W«, c‹id ÉLjiyg©z vd¡F mâfhu« c©bl‹W« cd¡F¤ bjÇahjh v‹wh‹. ïnaR ãuâí¤jukhf: gu¤âÈUªJ ck¡F¡ bfhL¡f¥glhâUªjhš, v‹nkš ck¡F xU mâfhuK« ïuhJ; MdgoÆdhny v‹id c«Äl¤âš x¥ò¡bfhL¤jtD¡F mâf ghtK©L v‹wh®.

m) ït‹ j‹id¤ njtDila Fkhu‹ v‹W brh‹dgoÆdhš : mt®fŸ eo¥ò xU Koî¡F tªjJ. ïJtiu¡F« mt® j‹id “ôj®fË‹ ïuh#h” v‹W brh‹djhf¢ brhšÈ¡bfh©oUªjt®fŸ ï¥bghGJ j§fŸ c©ikahd M£nrgizia¤ bjÇÉ¡»wh®fŸ - mjhtJ, mt® j‹id¤ njtDila Fkhu‹ v‹W brh‹dJjh‹ mt®fSila ãu¢rid.

M) mâfkhŒ¥ gaªJ : c©ikahd F‰w¢rh£L v‹dbt‹W ãyh¤J m¿atªjnghJ, mt‹ ôj®fŸ nkš nfhg¥gLtj‰F¥ gâyhf, ïnaRit¥ gh®¤J ï‹D« mâfkhŒ¥ ga¥gl Mu«ã¤jh‹. ïnaR ïªj Érhuiz KGtâY« elªJ bfh©l f©Âakhd Éj¤ij ïJ fh£L»wJ.

ï) vd¡F mâfhu« c©bl‹W cd¡F¤ bjÇahjh : ãyh¤Jî¡F ï‹D« mâfhu« g‰¿ rÇahf¤ bjÇaÉšiy. j‹Ål« mâfhu« c©bl‹Wjh‹ ï‹D« Ãid¤J¡ bfh©oUªjh‹; Mdhš ïnaR mij¤ bjËîgL¤J»‹wh®: gu¤âÈUªJ ck¡F¡ bfhL¡f¥glhâUªjhš, v‹nkš ck¡F xU mâfhuK« ïuhJ.

<) v‹id c«Äl¤âš x¥ò¡bfhL¤jtD¡F mâf ghtK©L : ïnaR ïªj NœÃiyÆY« #d¡T£l¤âdÇ‹ kdÃiy, muáaš Mjha« njL« jiyt®fË‹ jªâu¥ngh¡F ït‰iwbašyh« jh©o jk¡F elªj všyht‰¿Y« njtÅ‹ fu¤ij¡ fh©»‹wh®.

4. (12-16) ãyh¤J ôj®fË‹ mG¤j¤â‰F <LbfhL¡f Koahkš ïnaRî¡F kuzj©lid tH§F»wh‹.

mJKjš ãyh¤J mtiu ÉLjiyg©z tifnjodh‹. ôj®fŸ mtid neh¡»: ïtid ÉLjiy g©Âdhš, Ú® ïuhaD¡F áne»jdšy; j‹id uh#h v‹»wt‹ vtndh mt‹ ïuhaD¡F Énuhâ v‹W r¤jÄ£lh®fŸ. ãyh¤J ïªj th®¤ijia¡ nf£lbghGJ, ïnaRit btËna miH¤JtªJ, jstÇir¥gL¤âd nkil v‹W«, vãbuí ghiõÆny fg¤jh v‹W« brhšy¥g£l ïl¤âny, Ãahahrd¤â‹nkš c£fh®ªjh‹. mªjehŸ gÞfhî¡F Ma¤jehS« Vw¡Fiwa MWk neuKkhŒ ïUªjJ; m¥bghGJ mt‹ ôj®fis neh¡»: ïnjh, c§fŸ uh#h v‹wh‹. mt®fŸ: ïtid mf‰W« mf‰W«, áYitÆš miwí« v‹W r¤jÄ£lh®fŸ. mj‰F¥ ãyh¤J: c§fŸ uh#hit eh‹ áYitÆš miwayhkh v‹wh‹. ãujhd MrhÇa® ãuâí¤jukhf: ïuhand mšyhkš v§fS¡F ntnw uh#h ïšiy v‹wh®fŸ. m¥bghGJ mtiu¢ áYitÆš miwí«go¡F mt®fËl¤âš x¥ò¡bfhL¤jh‹. mt®fŸ ïnaRit¥ ão¤J¡bfh©L nghdh®fŸ.

m) m¥bghGJ mtiu¢ áYitÆš miwí«go¡F x¥ò¡bfhL¤jh‹ : ÚâahdJ, rÇahdJ ï‹dJ v‹gJ ãyh¤Jî¡F e‹whfnt bjÇí«, MdhY« jdJ ntiyiaí« thœ¡if Kiwiaí« fh¥gh‰¿¡ bfhŸtj‰fhf¤ jtwhdij¤ nj®ªbjL¤jh‹.

M) “Ú§fS« ï‹iw¡F ãyh¤J brŒj mnj fhÇa¤ij¢ brŒayh«. ïªj ãyh¤J, ešy Fz« ïšyhjjhš rÇahd Koî vL¡f ïayhj, jdJ e«ã¡if¡fhf ituh¡»akhf Éf¤ J¢rš ïšyhj, jtwhdJl‹ x¤J¥nghf ehL»w, jÅ¥g£l ïH¥òfŸ tu¡TlhJ v‹w ga¤âš kd¢rh£á¡F¡ Ñœ¥goahkš ngh»w xU kÅjD¡F milahskhŒ ïU¡»‹wh‹.” (v®£nk‹)

ï) ïuhand mšyhkš v§fS¡F ntnw uh#h ïšiy : Mu«g¤âš ïuhaDila bfhL§nfhš M£á¡F¤ j§fis¤ j¥òÉ¡f¡Toa xU muáaš nkáahit¤ njo nfhõÄ£l mªj k¡fŸ T£l«, ï¥nghnjh mªj ïuhaidna j§fŸ uh#hthf V‰W¡bfh©lJ.

M. ïnaRÉ‹ kuz«.

1. (17-18) ïnaR áYitÆš miwa¥gL»wh®.

mt® j«Kila áYitia¢ RkªJbfh©L, vãbuí ghiõÆny bfhšbfhjh v‹W brhšy¥gL« fghyÞjy« v‹»w ïl¤â‰F¥ òw¥g£L¥ nghdh®. m§nf mtiu¢ áYitÆš miwªjh®fŸ; mtnuhnlTl ntW ïu©Lngiu ïu©L g¡f§fËY« ïnaRit eLÉYkhf¢ áYitfËš miwªjh®fŸ.

m) m§nf mtiu¢ áYitÆš miwªjh®fŸ : 1968 ïš, ÉŠPhÅfŸ Kj‹Kiwahf, ïnaRÉ‹ fhy¤âš áYitÆš miwa¥g£l xU kÅjÅ‹ vY«ò¤J©Lfis¡ f©Lão¤jd®. mt‹ mk®ªâU¡F« ÃiyÆš áYitÆš miwa¥g£oUªjh‹. ïu©L fhšfS« ïu©L g¡f§fËš nghl¥g£L, Fâ§fhY¡F r‰W ÑnH g¡fth£oš MÂfshš miwa¥g£oUªjd. iffŸ ÉǤJ it¡f¥g£L, K‹d§iffËš MÂfŸ miwa¥g£oUªjd.

1) vãnua gšfiy¡fHf¤â‹ cl‰TW ïaš nguháÇauhd lh¡l®. ánfh AhÞ, “ïJ f£lhakhf¤ â¡f¥g£l xU Ãiy, ïašò¡F khwhd, mâf¡ fodkhd Ãiy” v‹W TW»wh®. ntjidia mâf¥gL¤Jtj‰fhf ïªÃiy ga‹gL¤j¥g£lJ.

2) bghJthf, áYitÆš miwjš v‹whny ïu©L cŸs§iffËY« MÂfŸ flht¥g£L, fhšfŸ nenu bjh§fÉl¥g£L, K‹d§fhšfËš MÂfŸ miwa¥g£ljhf¢ á¤jÇ¡f¥gLtJjh‹ tH¡f«. mij ïªj f©Lão¥ò kh‰¿É£lJ.

3) áYitÆš miwa¥g£lt‹ xU kÅjD¡F neu¡Toa kfh mtykhd Ãiyikia¡ fh©ã¡F« t©zkhf K‰¿Y« tYÉHªJ, ntjidÆš cH‹W, gÇjhg nfhy¤âš fh£áaË¥gh‹. áYit kuz« v‹w j©lidahdJ, mtid ntjid¥gL¤â¥ gh®¡f Mir¥gL»wtÅ‹ m¤jid Jntõkhd v©z§fisí« btË¥gL¤â¡ fh£L«: mJ á¤âutij, mtkhd«, ïÊî, ârakhd kuz« ïit mid¤ijí« brh£L brh£lhf to¤J¤ ju¡ToaJ.” (buÉš)

M) mtiu¢ áYitÆš miwªjh®fŸ : nahth‹ mªj nfhu¡fh£áia ÉtÇ¥gâšiy, áYitÆš miwªjh®fŸ v‹W k£Lnk F¿¥ãL»wh‹. ïj‰F¡ fhuz«, áYitÆš miwtJ v‹whš mªj ntjid v¥goÆU¡F« v‹gij ïnaRÉ‹ fhy¤âa k¡fŸ e‹whfnt m¿ªâUªjh®fŸ. m¤Jl‹, áYitÆ‹ ntjid v‹gJ rßu¥ghLfis¡ fh£oY« mâfkhd MÉ¡FÇa ghLfis cŸsl¡»aJ.

1) ïnaR ek¡fhf¥ ghtkhdh® (2 bfhǪâa® 5:21), ÃahakhŒ¥ gh®¤jhš, e«nkš tªâU¡f nt©oa njt nfhgh¡»id mt® nkš C‰w¥g£lJ. ïªj ntjidia e«khš òǪJ bfhŸs¡Tl KoahJ.

2. (19-22) ôj®fis ïfG« t©zkhf ãyh¤J xU nkšÉyhr¤ij vGJ»wh‹, Mdhš mtidna m¿ahkš c©ikia vGJ»wh‹.

ãyh¤J xU nkšÉyhr¤ij vGâ, áYitÆ‹nkš nghLɤjh‹. mâš ernuadh»a ïnaR ôjUila uh#h v‹W vGâÆUªjJ. ïnaR áYitÆš miwa¥g£l ïl« efu¤â‰F¢ rÛgkhÆUªjgoÆdhš, ôjÇš mnef® mªj nkšÉyhr¤ij thá¤jh®fŸ; mJ vãbuí »nu¡F ïy¤Ô‹ ghiõfËš vGâÆUªjJ. m¥bghGJ ôjUila ãujhd MrhÇa® ãyh¤Jit neh¡»: ôjUila uh#h v‹W Ú® vGjhkš, jh‹ ôjUila uh#h v‹W mt‹ brh‹djhf vGJ« v‹wh®fŸ. ãyh¤J ãuâí¤jukhf: eh‹ vGâdJ vGâdnj v‹wh‹.

m) ernuadh»a ïnaR ôjUila uh#h : ôj kj¤jiyt®fŸ ïªj nkšÉyhr¤ij¡ F¿¤J M£nrgiz bjÇɤjd®. mJ bghŒ v‹wd®. fhuz«, ïnaR ôjUila ïuh#h v‹gij mt®fŸ e«gÉšiy. mJ j§fis ïÊîgL¤Jtjhfî« Ãid¤jd®. VbdÅš ôjUila ïuh#hit á¤âutij brŒJ nfty¥gL¤J« mâfhu« nuhkhòÇ¡F ïU¥gjhf ïJ fh£oaJ mt®fS¡F¥ ão¡fÉšiy.

M) eh‹ vGâdJ vGâdnj : ï¥bghGJ ãyh¤Jî¡F ôj kj¤jiyt®fis v⮤J¥ ngR« J¢rš tªJÉ£lJ. tU¤j« v‹dbt‹whš, ïªj J¢riy c¥ò¢r¥ãšyhj Éõa§fËš fh£o vªj gaDÄšiy, ïnaR v¥goí« áYitÆš miwa¥gl¥ ngh»wh®.

3. (23-24) Ô®¡fjÇrd¤â‹ ÃiwntWjyhf ngh®åu®fŸ mtUila m§»ia¥ g§F ngh£L¡ bfhŸ»‹wd®.

ngh®¢nrtf® ïnaRit¢ áYitÆš miwªjã‹ò, mtUila tÞâu§fis vL¤J, x›bthU nrtfD¡F x›bthU g§fhf ehY g§fh¡»dh®fŸ; m§»iaí« vL¤jh®fŸ, mªj m§», ijaš ïšyhkš nkny bjhl§» KGtJ« beŒa¥g£ljhÆUªjJ. mt®fŸ ïij eh« »Êahkš, ahU¡F tUnkh v‹W ïij¡ F¿¤J¢ Ó£L¥nghLnth« v‹W xUtnuhblhUt® ngá¡bfh©lh®fŸ. v‹ tÞâu§fis¤ j§fS¡FŸns g§»£L, v‹ cilÆ‹nkš Ó£L¥ ngh£lh®fŸ v‹»w ntjth¡»a« Ãiwntw¤j¡fjhf¥ ngh®¢nrtf® ï¥go¢ brŒjh®fŸ.

m) mtUila tÞâu§fis vL¤J : ïnaR ek¡F ïu£á¥ig c©lh¡F«goahf mok£l¤â‰F ïw§»tªjh®. mt® jk¡bf‹W vijí« Ä¢rkhf it¤J¡ bfhŸsÉšiy. jkJ cilfis¡ Tl fH‰¿¡ bfhL¤J É£lh® - eh« mtU¡FŸ IRtÇath‹fshF«goahf mt® ekJ ÃĤj« jǤâuuhdh®.

M) m§» ijaš ïšyhkš : ïnaRÉ‹ ijaÈšyhj m§», mt® e«Kila kfh ãujhd MrhÇa® v‹gij ek¡F ÃidîgL¤J»wJ. fhuz«, ah¤âuhfk« 28:31-32 ãujhd MrhÇa‹ ijaš ïšyhj xU m§»ia mªâUªjij¥g‰¿¡ TW»wJ.

ï) ntjth¡»a« Ãiwntw¤j¡fjhf : ïªj r«gt§fŸ ÛJ ïnaRî¡F vªj mâfhuK« ïšyhjJnghy njh‹wyh«. Mdhš â£lt£lkhd Ô®¡fjÇrd§fŸ â£lt£lkhf Ãiwntw¤ j¡fjhf, ekJ f©Q¡F¥ òy¥glhj njtDila funk všyh¡ fhÇa§fisí« tÊel¤J»wJ.

4. (25-27) ïnaR jkJ jhia nahthÅ‹ guhkǥ㚠x¥gil¡»wh®.

ïnaRÉ‹ áYitÆ‹ mUnf mtUila jhí«, mtUila jhÆ‹ rnfhjÇ »bynah¥gh kÇahS«, kfjnydh kÇahS« ËW bfh©oUªjh®fŸ. m¥bghGJ ïnaR j«Kila jhiaí« mUnf Ëw jk¡F m‹ghÆUªj Óõidí« f©L, j«Kila jhia neh¡»: Þâßna, mnjh, c‹ kf‹ v‹wh®. ã‹ò mªj¢ Óõid neh¡»: mnjh, c‹ jhŒ v‹wh®. mªneuKjš mªj¢ Óõ‹ mtis¤ j‹ÅlkhŒ V‰W¡bfh©lh‹.

m) ïnaR filá ÃÄl« tiu mL¤jt®fis¥ g‰¿ m¡fiwí« fÇridí« bfh©oUªjh® v‹gij ïJ fh£L»wJ. ïnaR j«ik¥ g‰¿na nahá¡f¡Toa xU neu« ïUªjJ v‹whš, mJ ârakhf ïªj neu«jh‹. Mdhš mtnuh ïWâ tiu ãwiuna ikakh¡» thœªjh®.

5. (28-30) ïnaRÉ‹ kfh ãufldK« kuzK«.

mj‹ã‹ò, všyh« KoªjJ v‹W ïnaR m¿ªJ, ntjth¡»a« Ãiwntw¤j¡fjhf: jhfkhÆU¡»nw‹ v‹wh®. fho Ãiwªj gh¤âu« m§nf it¡f¥g£oUªjJ ; mt®fŸ fl‰fhshid¡ fhoÆny njhŒ¤J, <nrh¥ò¤j©oš kh£o, mt® thÆÅl¤âš Ú£o¡bfhL¤jh®fŸ. ïnaR fhoia th§»dã‹ò, KoªjJ v‹W brhšÈ, jiyia¢ rhŒ¤J, MÉia x¥ò¡bfhL¤jh®.

m) jhfkhÆU¡»nw‹ : ïnaR jkJ ghLfË‹ Mu«g¤âš tÈia¡ Fiw¡f¡ bfhL¡f¥gL« ghd¤ij V‰W¡bfhŸsÉšiy (kh‰F 15:23), Mdhš ï¥bghGnjh fhŒªJnghd cjLfisí« tw©Lnghd bjh©iliaí« FËu¢brŒí« t©zkhf mâf¥goahd j©Ù® fy¡f¥g£l âuh£irur¤ij V‰W¡bfhŸ»wh®. mj‹ãwF kfh r¤jkhŒ¡ T¥ã£L, ïªj cy»‰F¤ jdJ ïWâ bkhÊia tH§F»wh®.

M) KoªjJ : ïnaRÉ‹ ïWâ bkhÊahdJ (g©ila »nu¡f¤âš “bl‰wbyÞlhŒ”) xU bt‰¿ åuÅ‹ åuKH¡fkhF«. ïnaR áYitÆ‹ äâa neh¡f¤ij Ãiwnt‰¿ Ko¤JÉ£lh®. ï‹iw¡F mJ Ko¡f¥g£l xU »Çiaahf, »¿Þjt¤â‹ rkhjhd¤â‰F«, ÉRthr¤â‰F« xnu mo¤jskhf, njtD¡F Ãahakhf eh« brY¤j¡ flik¥g£oUªj KG¡ flidí« mil¤J¤ Ô®¤jjhf ËW bfh©oU¡»wJ.

1) ïnaR kÇ¥gj‰F K‹ghf, âiu¢Óiy ïu©lhf¡ »Ê¡f¥gLtj‰F K‹ghf, mt® KoªjJ v‹W T¥ãLtj‰F K‹ghf xU F¿¥ã£l f£l¤âš, xU kf¤jhd xU fl‹ jŸSgo brŒa¥g£lJ. ãjhth»a njt‹, ekJ ght¤âdhš tªj rfy F‰w¤ijí« nfhgh¡»idiaí« Fkhudh»a njt‹ ÛJ it¤jh®. mt® mij¥ óuzkhf RkªJ Ô®¤J, njt‹ e«ÛJ bfh©oUªj rfy nfhg¤ijí« âU¥âah¡»¥ ngh£lh®.

2) ïnaRÉ‹ rßu¥ghLfŸ jªj ntjid nghjhJ v‹W, ekJ ght§fS¡fhf ek¡F¥ gâyhf Ãaha«Ô®¡f¥g£l ïªj MÉ¡FÇa ntjidí« nr®ªJjh‹ ïnaRit áYitia Ãid¤J¡ fy§f it¤jJ. njtDila ïªj nfhgh¡»idÆ‹ gh¤âu¤ij Ãid¤J¤jh‹ mt® btFthf¡ fy§»dh® (ÿ¡fh 22:39-46, r§Ñj« 75:8, Vrhah 51:17, vnuÄah 25:15). áYit ÛJ, ïnaR njtD¡F r¤JUthf kh¿, Ãaha« Ô®¡f¥g£L, ãjhÉ‹ c¡»ukh»a gh¤âu¤âš Fo¡F«go î¥gªâ¡f¥g£lh®. eh« mªj gh¤âu¤âš Fo¡fhkš j¥ã¡bfhŸS«goahf mt® mij¡ Fo¡f nt©oajhƉW.

3) Vrhah 53:3-5 ïij m‰òjkhf to¤J¤ jU»wJ : mt® mr£il g©z¥g£ltU«, kDõuhš òw¡f¡f¥g£ltU«, J¡f« ÃiwªjtU«, ghL mDgɤjtUkhŒ ïUªjh®; mtiu É£L, e«Kila Kf§fis kiw¤J¡bfh©nlh«; mt® mr£ilg©z¥ g£oUªjh®; mtiu v©zhk‰ nghndh«. bkŒahfnt mt® e«Kila ghLfis V‰W¡bfh©L, e«Kila J¡f§fis¢ Rkªjh®; ehnkh, mt® njtdhš mog£L thâ¡f¥g£L, áWik¥g£lt® v‹W v©Ândh«. e«Kila ÛWjšfË‹ ÃĤj« mt® fha¥g£L, e«Kila m¡»uk§fË‹ ÃĤj« mt® behW¡f¥g£lh®; ek¡F¢ rkhjhd¤ij c©Lg©Q« M¡»id mt®nkš tªjJ; mtUila jG«òfshš Fzkh»nwh«.

ï) jiyia¢ rhŒ¤J : ïJ jiyaizÆ‹ ÛJ jiyia¢ rhŒ¤J ö§FtJ ngh‹w xU rkhjhdkhd fhÇa¤ij¡ F¿¡»wJ. ïJ njhšÉÆš, bt£f¤âš jiyFÅtJ mšy.

<) MÉia x¥ò¡bfhL¤jh® : ïnaRÉ‹ étid ahU« mtÇlÄUªJ g¿¡fÉšiy; ntW vªj kÅjdhY« ïayhj Éjkhf, mt® jhnk jkJ MÉia x¥ò¡bfhL¤jh®. ghtnk ïšyhj njt Fkhu‹ ÛJ kuz¤â‰F vªj ãokhdK« »ilahJ. mt® ghÉfS¡FÇa ïl¤âš Ëwh®, Mdhš mj‰fhf mt® ghÉah» ÉlÉšiy. vdnt mt® jhkhf jkJ MÉia x¥ò¡bfhL¤jhš xÊa mt® kÇ¡f KoahJ.

1) ïnaR brh‹dJnghynt, eh‹ v‹ étid kWgoí« milªJ bfhŸS«go¡F mij¡ bfhL¡»wgoÆdhš ãjh v‹Åš m‹ghÆU¡»wh®. xUtD« mij v‹Ål¤âÈUªJ vL¤J¡bfhŸs kh£lh‹; ehnd mij¡ bfhL¡»nw‹, mij¡ bfhL¡fî« vd¡F mâfhu« c©L, mij kWgoí« vL¤J¡bfhŸsî« vd¡F mâfhu« c©L. ïªj¡ f£lisia v‹ ãjhÉÅl¤âš bg‰W¡bfh©nl‹. (nahth‹ 10:17-18)

2) “mt® jh« ÉU«ãagoÆdhš, jh« ÉU«ãa ntisÆš, jh« ÉU«ãa Éj¤âš jkJ MÉia x¥ò¡bfhL¤jh®.” (mfÞo‹)

6. (31-37) nuhk¥ ngh®åu®fŸ ïnaRÉ‹ kuz¤ij cWâ¥gL¤Jjš.

mªjehŸ bgÇa XŒîehS¡F Ma¤jehshŒ ïUªjgoÆdhš, clšfŸ mªj XŒîehËny áYitfËš ïuhjgo¡F, ôj®fŸ ãyh¤JÉÅl¤âš nghŒ, mt®fSila Mfš vY«òfis K¿¡F«go¡F«, clšfis vL¤J¥nghL«go¡F« c¤juî nf£L¡bfh©lh®fŸ. mªj¥go ngh®¢nrtf® tªJ, mtUilndTl¢ áYitÆš miwa¥g£l KªâdtDila fhš vY«òfisí« k‰wtDila fhš vY«òfisí« K¿¤jh®fŸ. mt®fŸ ïnaRÉÅl¤âš tªJ mt® kǤâU¡»wij¡ f©L, mtUila fhš vY«òfis K¿¡fÉšiy. M»Y« ngh®¢nrtfÇš xUt‹ <£oÆdhny mtUila ÉyhÉš F¤âdh‹; clnd ïu¤jK« j©ÙU« òw¥g£lJ. mij¡ f©lt‹ rh£ábfhL¡»wh‹, mtDila rh£á bkŒahÆU¡»wJ; Ú§fŸ ÉRthá¡F«go , jh‹ brhšY»wJ bkŒ v‹W mt‹ m¿ªâU¡»wh‹. mtUila vY«òfËš x‹W« K¿¡f¥gLtâšiy v‹»w ntjth¡»a« ÃiwntW«go ïitfŸ elªjJ. mšyhkY« jh§fŸ F¤âdtiu neh¡»¥ gh®¥gh®fŸ v‹W ntbwhU ntjth¡»a« brhšY»wJ.

m) mtUila fhš vY«òfis K¿¡fÉšiy...  M»Y« ngh®¢nrtfÇš xUt‹ <£oÆdhny mtUila ÉyhÉš F¤âdh‹ : ï¥go brŒtJ tH¡fkšy. Mdhš ï¥go brŒjj‹ _ykhf, j§fis m¿ahkny ngh®¢nrtf® Ô®¡fjÇrd¤ij Ãiwnt‰¿dh®fŸ. ïªj r«gt§fŸ všyh« njtDila f£L¥gh£o‹ Ñœjh‹ eilbg‰wd v‹gij ïJ Û©L« fh£L»wJ.

M) clnd ïu¤jK« j©ÙU« òw¥g£lJ : R¤âfÇ¡F« g©òila ïªj ïu©L« áYitÆš miwa¥g£l ïnaRÉlÄUªJ bgh§» tªjd. lh¥nyo vGâa ghkhiy ï¥go TW»‹wJ:

    "ãsî©l kiyna, òfÈl« <ínk,

    g¡f« g£l fhaK«

    ghŒªj brªÚ® btŸsK«

    ght njhõ« ahití« Ú¡F«go mUS«."

7. (38-42) ïu©L kiwKf Óõ®fshš ïnaR m‹òl‹ ml¡f«g©z¥gL»wh®.

ïitfS¡F¥ ã‹ò, mÇk¤âah CuhD«, ôjU¡F¥ gaªjâdhš ïnaRî¡F mªju§f ÓõDkh»a nahnr¥ò ïnaRÉ‹ rßu¤ij vL¤J¡bfh©L nghF«go ãyh¤JÉÅl¤âš c¤juî nf£lh‹; ãyh¤J c¤juî bfhL¤jh‹. Mifahš mt‹ tªJ, ïnaRÉ‹ rßu¤ij vL¤J¡bfh©L nghdh‹. Mu«g¤âny xU ïuh¤âÇÆš ïnaRÉÅl¤âš tªâUªj ábfhnjK v‹gt‹ btŸis¥nghsK« fÇanghsK« fyªJ Vw¡Fiwa üW ïuh¤jš bfh©Ltªjh‹. mt®fŸ ïnaRÉ‹ rßu¤ij vL¤J, ôj®fŸ ml¡f«g©Q« KiwikÆ‹gona mij¢ Rfªjt®¡f§fSlnd ÓiyfËš R‰¿¡ f£odh®fŸ. mt® áYitÆš miwa¥g£l ïl¤âš xU njh£lK«, mªj¤ njh£l¤âny xU¡fhY« xUtD« it¡f¥g£ouhj xU òâa fšyiwí« ïUªjJ. ôjUila Ma¤jehshdgoÆdhY«, mªj¡ fšyiw rÛgkhÆUªjgoÆdhY«, m›Él¤âny ïnaRit it¤jh®fŸ.

m) ïnaRÉ‹ rßu¤ij vL¤J¡bfh©L nghF«go ãyh¤JÉÅl¤âš c¤juî nf£lh‹ : bghJthf, áYitÆš miwa¥g£l F‰wthËfË‹ clšfŸ áYitfËš bjh§»na mG»¥nghfnth mšyJ fh£L ÄUf§fshš c©z¥glnth É£LÉl¥ gLtJ tH¡f«. Mdhš ôj®fŸ gÞfh g©oif fhy§fËš ï¥go¥g£l mnfhu¡ fh£áfis¡ fhz ÉU«gÉšiy. nuhk®fŸ áYitÆš miwa¥g£l F‰wthËfË‹ clšfis mt®fSila cwÉd®fnsh, e©g®fnsh tªJ nf£F«bghGJ mt®fËl« bfhL¤JÉL« tH¡f« ÃyÉaJ.

M) ôj®fŸ ml¡f«g©Q« KiwikÆ‹gona mij¢ Rfªjt®¡f§fSlnd ÓiyfËš R‰¿¡f£odh®fŸ : nahnr¥ò« ábfhnjKî« m‹iwa eh£fË‹ ml¡f«g©Q« Kiwikfis¡ filão¤jh®fŸ - XŒîehŸ Mu«ã¡f ïUªjgoÆdhš (ÿ¡fh 23:54), j§fS¡F mâf neu« ïšyhjgoÆdhny, j§fshš ïa‹w msɉF¢ áw¥ghd xU ml¡f¤ij¡ bfhL¤jh®fŸ.

1) nahnr¥ò« ábfhnjKî« ïnaRî¡F fhy« jhœ¤â nrit brŒjh®fŸ. Ô®¡fjÇrd¤â‹ ÃiwntWjš ãªâ¥nghfÉšiy, ïnaRî¡F m‹ghd nrit brŒa¥ ãªâ¥nghfÉšiy.fhdhš mt®fSila nfhiH beŠr§fis¤ âU¥â brŒa¥ ãªâÉ£lJ; jh§fŸ ïnaRî¡fhf v‹dbtšyh« brŒâU¡fyh« v‹W nahá¤J kd« tUªJ« mªj ga§fukhd ntjidia¤ jÉ®¡f¥ ãªâÉ£lh®fŸ. ehnkh ïnaRî¡F e«ik KGikahf m®¥g¡f¡ fhy« jhœ¤jhâU¥nghkhf.

ï) mªj¤ njh£l¤âš xU¡fhY« xUtD« it¡f¥g£ouhj xU òâa fšyiw : mÇk¤âah Cuhdh»a nahnr¥ò ngh‹w gz¡fhu‹ xUt‹ bgÇa ghiwia¡ FilªJ mik¡f¥g£l xU fšyiwia th§»ÆU¡f Koí«; Mdhš ïªj fšyiwnah áYitÆš miwa¥g£l ïl¤â‰F¢ rÛgkhf¤ njh£l¤âš ïUªjJ. ïªj fšyiw¡F xU áW EiHthÆš jh‹ ïUªâU¡F«. cŸns x‹¿u©L miwfŸ ïUªâU¡fyh«. rßu§fŸ Rfªjt®¡f§fŸ ïl¥g£L gj¥gL¤j¥g£l ãwF, ÓiyfËš R‰¿ ï§nfjh‹ »l¤â it¡f¥g£oU¡F«. ôj®fŸ ï¥go Rfªjt®¡fÄl¥g£l rßu§fis, jirfŸ všyh« mG», vY«òfŸ kh¤âu« ÛªâU¡F«tiu áy M©LfS¡F m¥gona É£LÉLtJ tH¡f«. mj‹ãwF mªj vY«ò¤J©Lfis¢ nr®¤J xU á¿a fšyhyhd bg£oÆš ngh£L it¥gh®fŸ. ïªj bg£o mªj fšyiwÆš »l¤j¥g£oU¡F« mªj FL«g¤â‹ k‰w cW¥ãd®fSila Ûâahd rßu¤Jl‹ g¤âukhŒ¡ fh¡f¥g£oU¡F«.

1) ïªj fšyiwÆ‹ thÆš fdkhd, t£l totkhd fšÈdhš brŒa¥g£oU¡F«. ïJ thÆÈš rÇahf¥ bghUªJ« tifÆš mâš tiuîfŸ mikªâU¡F«. gyrhÈfshd gy® nr®ªjhš jh‹ mªj fšiy¥ òu£l Koí«. fšyiw¡FŸ EiHªJ ahU« clšfis nrj¥gL¤jhjgo ïªj Kiw filão¡f¥g£lJ.

2) nahth‹ 19:42, ïnaR ml¡f«g©z¥g£l mÇk¤âah Cuhdhd nahnr¥ã‹ fšyiwahdJ ïnaR áYitÆš miwa¥g£l ïl¤â‰F¢ rÛgkhÆUªjJ v‹W bjËthf¡ TW»wJ. (ïnaRÉ‹ kuz« k‰W« cÆ®¤bjGjYl‹ r«gªj¥g£l ïu©L ïl§fS« ïijna fh£L»‹wd.) nahnr¥ò xUntis jdJ FL«g¤âdÇ‹ fšyiwaU»nyna nuhk®fŸ F‰wthËfis áYitÆš miwªjjhš, jdJ fšyiw óÄ kâ¥ãHªJ nghtij ÉU«ghkš ïUªâU¡fyh«. vÅD«, ïJ, njtDila â£l¤âš, áYití« cÆ®¤bjGjÈ‹ tšyikí« v¥bghGJ« ïizªnj bršgit, xUnghJ« ãÇ¡f¥gl Koahjit v‹gij ek¡F Ãidñ£L»‹wJ.

3) ï¥go¥g£l fšyiwfŸ Éiykâ¥ò Ä¡fit. mÇk¤âah Cuhdh»a nahnr¥ò jdJ fšyiw óÄia ï¥go ïnaRî¡fhf É£L¡bfhL¤jJ rhkhÅa fhÇakšy - Mdhš x‹W, ïnaRî¡F mJ btF áy eh£fS¡F k£Lnk njit¥g£lJ!