m) òá¡»wj‰F Vjh»Y« c§fËl¤âš c©lh? Û‹ão¤J¡ bfh©oU¡F«nghJ, c§fS¡F Û‹fŸ mf¥glÉšiy v‹whš, ahuhtJ c§fŸ bjhÊÈ‹ K‹nd‰w¤ij¥ g‰¿ nfŸÉnf£gJ c§fS¡F¥ ão¡fhJ. Mdhš ïnaR nfŸÉnf£lh®.

M) Ú§fŸ glî¡F tyJòwkhf tiyia¥ nghL§fŸ, m¥bghGJ c§fS¡F mf¥gL« : tyJòw« ïlJòw« v‹gj‰bfšyh« m®¤j« f©Lão¡f nt©oa mtáaÄšiy. tyJ òwkh, ïlJ òwkh v‹w ɤâahr« bgÇjšy, bjŒåf tÊel¤Jjš ïU¡»wjh, ïšiyah v‹gnj ɤâahr«.” (òqk®)

3. (7-14) Óõ®fŸ ïnaRîl‹ Mfhu« òá¡»‹wd®.

Mjyhš ïnaRî¡F m‹ghÆUªj Óõ‹ ngJUit¥ gh®¤J: mt® f®¤j® v‹wh‹. mt® f®¤j® v‹W Ónkh‹ ngJU nf£lîlnd, jh‹ tÞâu« ïšyhjtdhŒ ïUªjgoÆdhš, j‹ nk‰r£ilia¡ f£o¡bfh©L flÈny Fâ¤jh‹. k‰w¢ Óõ®fŸ fiu¡F Vw¡Fiwa ïUüW KH¤ öu¤âš ïUªjgoÆdhš glÉÈUªJ bfh©nl Û‹fŸ cŸs tiyia ïG¤J¡bfh©L tªjh®fŸ. mt®fŸ fiuÆny tªâw§»dnghJ, fÇbeU¥ò¥ ngh£oU¡»wijí«, mâ‹nkš Û‹ it¤âU¡»wijí«, m¥g¤ijí« f©lh®fŸ. ïnaR m›ufis neh¡»: Ú§fŸ ï¥bghGJ ão¤j Û‹fËš áyt‰iw¡ bfh©LthU§fŸ v‹wh®. Ónkh‹ ngJU glÉš V¿, ü‰iw«g¤J _‹W bgÇa Û‹fshš Ãiwªj tiyia¡ fiuÆš ïG¤jh‹; ï¤jid Û‹fŸ ïUªJ« tiy »ÊaÉšiy. ïnaR mt®fis neh¡»: thU§fŸ, ngh#d« g©Q§fŸ v‹wh®. mtiu¡ f®¤j® v‹W Óõ®fŸ m¿ªjgoÆdhš mt®fËš xUtD«: Ú® ah® v‹W nf£f¤ JÂaÉšiy. m¥bghGJ ïnaR tªJ, m¥g¤ijí« Ûidí« vL¤J, mt®fS¡F¡ bfhL¤jh®. ïnaR kǤnjhÇÈUªJ vGªjã‹ò j«Kila ÓõU¡F mUËd jÇrd§fËš ïJ _‹whtJ jÇrd«.

m) mtiu¡ f®¤j® v‹W Óõ®fŸ m¿ªjgoÆdhš mt®fËš xUtD«: Ú® ah® v‹W nf£f¤ JÂaÉšiy : ïnaRÉ‹ cÆ®¤bjGY¡F¥ ãwF mt® fh£áaˤjâš Vnjh x‹W tH¡f¤â‰F khwhf ïU¥gJ òy¥gL»wJ. mJ xUntis mt® áYitÆš milªj ghLfËdhš ïU¡fyh«, mªj fha§fË‹ tL¡fŸ XusɉfhtJ ïUªâU¡f nt©L«.

M) m¥bghGJ ïnaR tªJ, m¥g¤ijí« Ûidí« vL¤J : ïnaR jkJ cÆ®¤bjGjY¡F¥ ãwF mo¡fo jkJ Óõ®fSl‹ nr®ªJ ngh#d« g©Qtij¡ fh©»nwh«. ïJ mªÃnahªÃakhd I¡»a¤â‹ xU milahs«.

ï) ü‰iw«g¤J _‹W bgÇa Û‹fshš Ãiwªj tiy : V‹ 153 Û‹fŸ? ïªj v©Â¡if Mâ¤âU¢rigÆ‹ eh£fŸ bjhl§» bgU« MuhŒ¢áfS¡F Mjhukhf ïUªJ tU»wJ.

1) 153 v‹gJ 1 Kjš 17 tiuÆyhd v©fË‹ TLjyhF«. mfÞo‹ ngh‹w áy®, ïJ g¤J¡ f£lisfSl‹ MÉahdtÇ‹ VG tu§fisí« T£Ltjhš tU« v©Â¡if v‹W fUJ»‹wd®.

2) 153 v‹gJ “ngJU” k‰W« “Û‹” v‹D« »nu¡f¥ gj§fËš ml§»íŸs brh‰fË‹ v©kâ¥ig¡ T£otU« bjhifahF«.

3) b#nuh« ngh‹w áy g©il¡fhy vG¤jhs®fŸ, ïªj cy»š 153 Éjkhd Û‹fŸ ïU¥gjhf¡ fUâd®; ïªj v©zhdJ, KG cy»‹ “KG mWtiliaí«” F¿¡F« v‹gJ ït®fŸ fU¤J.

4) mby¡rh©oÇahit¢ nr®ªj áÇš ngh‹wt®fŸ 100 v‹gJ òw#hâfisí«, 50 v‹gJ ïÞuntiyí«, 3 v‹gJ âǤJt¤ijí« F¿¡F« v‹W TW»‹wd®.

5) c©ik v‹dbt‹whš, 153 v‹gJ Óõ®fŸ ão¤j Û‹fË‹ v©Â¡if k£Lnk, ntW vJînk mšy! njtDila trd¤âš ehkhf¤ njo “kiwªâU¡F« m®¤j§fis¤” jahÇ¡f Ka‰á brŒa¡TlhJ!

M. ngJU g»u§fkhf Û©L« ÃiyÃW¤j¥gLjš.

1. (15-16) ïnaR ngJUÉ‹ m‹ig¡ F¿¤J ÉrhÇ¡»wh®.

mt®fŸ ngh#d«g©Âdã‹ò, ïnaR Ónkh‹ ngJUit neh¡»: nahdhÉ‹ Fkhudh»a Ónkhnd, ït®fËY« mâfkhŒ Ú v‹Ål¤âš m‹ghÆU¡»whah v‹wh®. mj‰F mt‹ : M« M©ltnu, c«ik neá¡»nw‹ v‹gij Ú® m¿å® v‹wh‹. mt®: v‹ M£L¡F£ofis nkŒ¥ghahf v‹wh®. ïu©lhªju« mt® mtid neh¡» : nahdhÉ‹ Fkhudh»a Ónkhnd, Ú v‹Ål¤âš m‹ghÆU¡»whah v‹wh®. mj‰F mt‹ : M« M©ltnu, c«ik neá¡»nw‹ v‹gij Ú® m¿å® v‹wh‹. mt® : v‹ MLfis nkŒ¥ghahf v‹wh®.

m) ïnaR jh« cÆ®¤bjGªj ehËny ngJUit¤ jÅahf¢ rªâ¤âUªjh® (ÿ¡fh 24:34), Mdhš mt‹ g»u§fkhf k‰wt®fŸ K‹ÅiyÆš ÃiyÃW¤j¥gl nt©oaJ« mtáakhÆUªjJ.

M) ït®fËY« mâfkhŒ Ú v‹Ål¤âš m‹ghÆU¡»whah ? ïnaR mtDila m‹ig k‰wt®fSila m‹òl‹ x¥ã£L¥ gh®¡f¡ nf£»‹wh®.

1) ïnaR xUntis “ïitfËY«” v‹W Û‹ão bjhÊš g‰¿ nf£oU¡fyh«. (Mdhš jÄœ ntjhfk« “ït®fËY«” v‹W bjËthf¡ TW»wJ.) ngJU ntW ah® mtiu É£L¥ nghdhY« jh‹ mtiu É£LÉl kh£nl‹ v‹W T¿ÆUªjh‹ (k¤njí 26:33). mªj m‹ò ï‹D« ïU¡»wjh v‹W ïnaR nf£oU¡fyh«.

ï) ït®fËY« mâfkhŒ Úv‹Ål¤âš m‹ghÆU¡»whah?...  c«ik neá¡»nw‹ v‹gij Ú® m¿å®: ïnaR “mfh¥ng” m‹ig¡ ( všyht‰iwí« bfhL¤JÉL«, vijí« vâ®ghuhj, Raeyk‰w m‹ig) nf£»wh®. ngJUnth ãÈnah m‹ãdhš neá¥gjhf¢ (Ú neá¤jhš eh‹ neá¥ng‹ v‹w Éjkhd e£ò mšyJ e©g®fS¡F ïilÆyhd ghr«) brhš»wh‹. áy bkhÊbga®¥òfŸ ngJU, “eh‹ ckJ e©g‹” v‹w bghUËš ngRtjhf¡ TW»‹wd.

1) áy ntjg©oj®fŸ ïªj ïU g©ila »nu¡f th®¤ijfS¡F« ïilna bgÇa ɤâahr« vijí« fh©gâšiy. ngJU ï¥nghJ r‰W ja¡f¤Jl‹ jdJ m‹ig¤ bjÇÉ¥gjhf gy® fUJ»‹wd®.

<) v‹ M£L¡F£ofis nkŒ¥ghahf...  v‹ MLfis nkŒ¥ghahf : ngJU brhštJ c©ikahdhš mt‹ njt #d§fis nkŒ¡»‹w g¡F¤ j‹id m®¥g¡f nt©L«.

2. (17) ïnaR _‹wh« Kiwahf ngJUit¥ gh®¤J : Ú v‹Ål¤âš m‹ghÆU¡»whah v‹W nf£»wh®.

 _‹whªju« mt® mtid neh¡» : nahdhÉ‹ Fkhudh»a Ónkhnd, Ú v‹id neá¡»whah v‹wh®. v‹id neá¡»whah v‹W mt® _‹whªju« j‹id¡ nf£lgoÆdhny, ngJU J¡f¥g£L : M©ltnu, Ú® všyht‰iwí« m¿ªâU¡»Ö®, eh‹ c«ik neá¡»nw‹ v‹gijí« Ú® m¿å® v‹wh‹. ïnaR : v‹ MLfis nkŒ¥ghahf v‹wh®.

m) Ú v‹id neá¡»whah?...  M©ltnu, Ú® všyht‰iwí« m¿ªâU¡»Ö® : ïªj Kiw ïnaR ngJUit¥ gh®¤J mt‹ j‹id xU e©gid¥ nghy neá¡»whdh v‹W nf£»wh®. ngJUnth mtU¡nf všyh« bjÇí« v‹W gâyË¡»wh‹.

M) mt® _‹whªju« j‹id¡ nf£lgoÆdhny, ngJU J¡f¥g£L : ïnaR _‹W jlit nf£ljdhš ngJU J¡f¥gL»wh‹. mJ mt‹ mtiu _‹W ju« kWjȤjij mtD¡F ârakhf ÃidîgL¤âÆU¡F«.

1) eh« rÇahf vªj ïl¤âš njhšÉailªnjhnkh mnj ïl¤â‰F e«ik¡ bfh©LtªJ jh‹ ïnaR e«ik¢ rÇ¥gL¤Jth®. mj‹ ãwF ek¡F K‹ÅU¡F« gÂÆš f©fis¥ gâ¤J K‹ndw¢ brŒth®.

2) ïnaR e«ik¥ gh®¤J, “Ú brŒjj‰fhf kd« tUªJ»whah?” v‹nwh, “ïÅ m¥go brŒa kh£nl‹ v‹W vd¡F th¡F¡ bfhL¥ghah’” v‹nwh nf£gâšiy. “ïnaR e«Äl« nf£gbjšyh«, ekJ Ñœ¥gojiynah, ekJ kdªâU«òjiynah, ekJ bghU¤jidfisnah, ekJ e‹dl¤ijianah, mšy; mt® nf£gbjšyh« ekJ ïja¤ijna ; mij KjÈš bfhL¤J É£nlh« v‹whš, ãwF k‰wit všyh« jhdhf¤ bjhlU«.” (bk¡yhbu‹)

ï) ngJU j«ik _‹W Kiw kWjȤjj‰fhf jdJ m‹ig _‹W ju« g»u§fkhf m¿¡ifÆl rªj®¥g« mË¡»wh®. jkJ MLfis nkŒ¡F« g¡F _‹W ju« f£lisí« ïL»wh®.

3. (18-19) ngJUÉ‹ thœî¡F ïnaR ÉL¡F« miH¥ò.

Ú ïstaJŸstdhŒ ïUªjnghJ c‹id Úna miuf£o¡bfh©L, cd¡F ïZlkhd ïl§fËny elªJ âǪjhŒ; Ú Kâ®taJŸstdhF«nghJ c‹ iffis Ú£LthŒ; ntbwhUt‹ c‹ miuia¡ f£o, cd¡F ïZlÄšyhj ïl¤J¡F c‹id¡ bfh©Lnghth‹ v‹W bkŒahfnt bkŒahfnt cd¡F¢ brhšY»nw‹ v‹wh®. ï‹dÉjkhd kuz¤âdhny mt‹ njtid k»ik¥gL¤j¥ ngh»wh‹ v‹gij¡ F¿¡F«goahf ï¥go¢ brh‹dh®. mt® ïij¢ brhšÈaã‹ò, mtid neh¡» : v‹id¥ ã‹g‰¿ th v‹wh®.

m) Ú Kâ®taJŸstdhF«nghJ c‹ iffis Ú£LthŒ : ngJU filágÇaªj« jk¡F c©ikahÆU¥gh‹, jdJ ïWâ¡fhy¤âš ïnaRî¡fhf g¡âituh¡»a¤Jl‹ ËW áYitÆš miwa¥gLth‹ v‹gij ïnaR th¡fË¡»wh®.

M) cd¡F ïZlÄšyhj ïl¤J¡F c‹id¡ bfh©Lnghth‹ : ïJtiu ngJU j‹idna rh®ªJ thœªâUªjh‹, ïJ Kj‰bfh©L áYitiana rh®ªJ thœth‹.

ï) všyht‰W¡F« nkyhf, Äf K¡»akhd th®¤ijfŸ : v‹id¥ ã‹g‰¿ th.

4. (20-23) nahthid¥ g‰¿ v‹d?

ngJU âU«ã¥ gh®¤J, ïnaRî¡F m‹ghÆUªjtD«, ïuh¥ngh#d« g©QifÆš mt® kh®ãny rhŒªJ: M©ltnu, c«ik¡ fh£o¡bfhL¡f¥ ngh»wt‹ ah® v‹W nf£ltDkh»a Óõ‹ ã‹nd tU»wij¡ f©lh‹. mtid¡ f©L, ngJU ïnaRit neh¡»: M©ltnu, ït‹ fhÇa« v‹d v‹wh‹. mj‰F ïnaR : eh‹ tUksî« ït‹ ïU¡f vd¡F¢ á¤jkhdhš, cd¡F v‹d, Ú v‹id¥ ã‹g‰¿ th v‹wh®. Mifahš mªj¢ Óõ‹ kÇ¥gâšiy v‹»w ng¢R rnfhjuU¡FŸns gu«ã‰W. MdhY« mt‹ kÇ¥gâšiy v‹W ïnaR brhšyhkš, eh‹ tUksî« ït‹ ïU¡f vd¡F¢ á¤jkhdhš cd¡F v‹d v‹W brh‹dh®.

m) eh‹ tUksî« ït‹ ïU¡f vd¡F¢ á¤jkhdhš, cd¡F v‹d, Ú v‹id¥ ã‹g‰¿ th : ïnaRÉ‹ th®¤ijfŸ ek¡F« bghUªJ«. ïnaR k‰w ÉRtháfis , k‰w ÉRtháfS¡F v‹d brŒ»wh® v‹W gh®¤J¡ bfh©oU¥gij É£LÉ£L, ekJ ftd« všyh« v‹id¥ ã‹g‰¿ th v‹W mt® ek¡F ï£l f£lisia¡ if¡bfhŸtânyna ïU¡f nt©L«.

M) mt‹ kÇ¥gâšiy v‹W ïnaR brhšyhkš : “ïnaRî¡F m‹ghÆUªj Óõ‹ mt® âU«g tU«tiu kÇ¡fhkš cÆnuhL ïU¥gh‹ v‹W ïnaR Ô®¡fjÇrd« ciu¤jjhf xU tjªâ guÉaJ. Mdhš m¥goí« ïU¡fyh« v‹w xU rh¤âa¡TW g‰¿ k£Lnk ïnaR ngádh®.” (lhÞf®)

5. (24-25) ïªj RÉnrõ üÈ‹ Koîiu.

mªj¢ Óõnd ïitfis¡ F¿¤J¢ rh£ábfhL¤J ïitfis vGâdt‹; mtDila rh£á bkŒ v‹W m¿ªâU¡»nwh«. ïnaR brŒj ntW mnef fhÇa§fS« c©L; mitfis x›bth‹whf vGâdhš vGj¥gL« òÞjf§fŸ cyf« bfhŸshJ v‹W v©Q»nw‹. Mbk‹.

m) mªj¢ Óõnd ïitfis¡ F¿¤J¢ rh£ábfhL¤J ïitfis vGâdt‹ : ïJ JšÈakhd xU rh£á, mne neu¤âš elªj m¤jid r«gt§fisí« vGâ Ko¡fhj rh£á.

M) vGj¥gL« òÞjf§fŸ cyf« bfhŸshJ : njtDila »ÇiafŸ fz¡f‰wit, v‹id¥ ã‹g‰¿ th v‹w ïnaRÉ‹ f£lis¡F¡ Ñœ¥goªJ eh« mtiu¤ bjhl®ªJ bršy¢ bršy, njtDila »ÇiafS« bjhlU«.