ã‹ò mtut® j§fŸ j§fŸ å£L¡F¥ nghdh®fŸ. ïnaR xÈtkiy¡F¥ nghdh®. kWehŸ fhiyÆny mt® âU«ã¤ njthya¤â‰F tªjnghJ, #d§fŸ všyhU« mtÇl¤âš tªjh®fŸ. mt® c£fh®ªJ mt®fS¡F cgnjr« g©Âdh®. m¥bghGJ Égrhu¤âny f©Lão¡f¥g£l xU Þâßia ntjghufU« gÇnraU« mtÇl¤âš bfh©LtªJ, mtis eLnt ÃW¤â, nghjfnu, ïªj Þâß Égrhu¤âš ifí« bkŒíkhŒ¥ ão¡f¥g£lhŸ. ï¥go¥g£lt®fis¡ fšby¿ªJ bfhšy nt©Lbk‹W nkhnr Ãaha¥ãukhz¤âš ek¡F¡ f£lisÆ£oU¡»whnu, Ú® v‹d brhšY»Ö® v‹wh®fŸ. mt®nkš F‰w« Rk¤Jtj‰fhd fhuz« c©lhF«bghU£L mtiu¢ nrhâ¡F«go ï¥go¢ brh‹dh®fŸ.

m) Égrhu¤âny f©Lão¡f¥g£l xU Þâßia mtÇl¤âš bfh©LtªJ : mt®fŸ ïnaRî¡F xU f©Â it¡»wh®fŸ. ïnaR “mtis¥ nghf ÉL§fŸ” v‹W brh‹dhš, mt® nkhnrÆ‹ Ãaha¥ãukhz¤ij Û¿ajh» ÉL«. “Égrhu¥ ght¤â‰fhf ïtis¡ fšby¿ªJ bfhšY§fŸ” v‹W brhšthuhdhš, ïnaR ïu¡fk‰wt® v‹wh» ÉL«. m¤Jl‹ mt® nuhk®fË‹ r£l¤ijí« Û¿atuhth®. VbdÅš, nuhk®fŸ kjr«gªjkhd F‰w§fS¡fhf ahiuí« bfhiybrŒa¡ Toa cÇikia ôj®fË‹ ifÆÈUªJ g¿¤JÉ£oUªjd®.

M) ï¥go¥g£lt®fis¡ fšby¿ªJ bfhšy nt©Lbk‹W nkhnr Ãaha¥ãukhz¤âny ek¡F¡ f£lisÆ£oU¡»whnu : ïÞuntÈny mt®fŸ c©ikahfnt Égrhu« brŒj F‰w¤â‰fhf ahiuahtJ fšby¿ªJ bfh‹wh®fsh? ôj®fË‹ Ãaha¥ãukhz¤â‹go, Égrhu« v‹gJ kuzj©lid¡FÇa F‰w« v‹gJ c©ikjh‹, Mdhš mnj neu« kuzj©lid¡fhd F‰w§fS¡F rh£áfS¡fhd ÉâfS« Äfî« fLikahdit. ïªj ght¤ij neuoahf f©zhš f©l gy rh£áfŸ mtáa«, mt®fsJ rh£áfŸ tÇ¡F tÇ x¤âU¡f nt©L«. ïj‹ Éisthf, eilKiwÆš ïªj F‰w¤â‰fhf ahU« bfhiybrŒa¥glÉšiy. fhuz« ïJ xU mªju§f¥ ght« v‹gjhš, mtáakhd rh£áfŸ »il¥gJ mÇJ.

ï) mt®nkš F‰w« Rk¤Jtj‰fhd fhuz« c©lhF«bghU£L mtiu¢ nrhâ¡F«go ï¥go¢ brh‹dh®fŸ : ïªj nfLbf£l kÅj®fŸ ïªj bg©iz ïnaRî¡F Énuhjkhd xU Míjkhf¥ ga‹gL¤âdh®fŸ.

1) mt®fS¡F c©ikahd Úâia¥ g‰¿bašyh« ftiyÆšiy, mt®fŸ nt©Lbk‹nw ïªj bg©iz¤ jah® brŒJ miH¤J tªâUªjh®fŸ v‹gJ bjËî. mtÇl«, ïªj Þâß Égrhu¤âš ifí« bkŒíkhŒ¥ ão¡f¥g£lhŸ v‹W brhš»wh®fŸ, Mdhš mtnshL Égrhu« g©Âd kÅjid ïnaRî¡F K‹ghf¡ bfh©LtuÉšiy. mªj kÅj‹ mt®fËš xUtdhfnt ïUªâU¡fyh«, mt‹ nt©Lbk‹nw ïnaRnthL mt®fSila nkhjÈš ïªj bg©iz xU gfil¡fhahf¥ ga‹gL¤âÆU¥gh‹.

2) mt®fŸ k‰wt®fËl« cŸs ght‡¡is bjËthf¥ gh®¡»wh®fŸ, Mdhš j§fËl« cŸs ght¤ijnah fhzKoahj FUl®fshf ïU¡»wh®fŸ.

3. (6 M) ïnaR mt®fŸ brh‹dij¡ fhâš th§»¡ bfh©ljhfnt bjÇaÉšiy.

ïnaRnth FŪJ ÉuÈdhš jiuÆny vGâdh®.

m) ïnaRnth : ïnaR V‹ mt®fŸ brh‹dij¡ fhâš ngh£ljhfnt fh£o¡bfhŸsÉšiy? áy®, mt® mt®fis kâ¡fÉšiy v‹»wh®fŸ; áy® mt® mªj bg© ÃĤjkhf j®kr§fl¤âš ïUªjh® v‹»wh®fŸ. ï‹D« áynuh, ïªj kÅj® mªj bg©Q¡F ïiH¤j ga§fukhd bfhLikfis¥ gh®¤J mt® m⮪J nghŒ ngrhâUªjh® v‹»wh®fŸ.

M) mt® ÉuÈdhš jiuÆny vGâdh® : ïnaR v‹d vGâdh®? ahU¡F« bjËthf¤ bjÇaÉšiy. xUntis mt® mt®fsJ bga®fisnah mšyJ mt®fsJ ght§fisnah g£oaÈ£oU¡fyh«; mšyJ xUntis R«kh jiuÆny »W¡»ÆUªâU¡fyh«; mšyJ xUntis nuhk®fË‹ Úâbe¿ Kiwia¥ ã‹g‰¿, jkJ Ô®¥ig m¿É¡FK‹ mij¤ jiuÆny vGâÆUªâU¡fyh«.

1) mšyJ, ah¤âuhfk« 23:1 I jiuÆny vGâÆU¡fyh« : mgh©lkhd brhšiy V‰W¡bfhŸshahf; bfhLikíŸs rh£á¡fhudhÆU¡f Mfhjtndhnl fythahf.

4. (7-9) ïnaR mªj bg©Q¡F« - mtŸ ÛJ F‰w« rh£odt®fS¡F« Ô®¥ò TW»‹wh®.

mt®fŸ Xahkš mtiu¡ nf£L¡ bfh©oU¡ifÆš, mt® ÃÄ®ªJ gh®¤J : c§fËš ghtÄšyhjt‹ ïtŸnkš KjyhtJ fšby¿a¡flt‹ v‹W brhšÈ, mt® kWgoí« FŪJ jiuÆny vGâdh®. mt®fŸ mij¡ nf£L, j§fŸ kd¢rh£áÆdhš foªJbfhŸs¥g£L, bgÇnah® Kjš á¿nah® tiu¡F« x›bthUtuhŒ¥ nghŒÉ£lh®fŸ. ïnaR jŤâUªjh®, mªj Þâß eLnt ËwhŸ.

m) ôj®fË‹ Ãaha¥ãukhz¤â‹go, kuzj©lid¡F VJthd F‰w¤ij¡ f©Tlhf¡ f©l rh£áfns KjyhtJ fšby¿a nt©L«. ïnaR, c§fËš ghtÄšyhjt‹ ïtŸnkš KjyhtJ fšby¿a¡flt‹ v‹W brh‹dnghJ, c©ikÆš, “rÇ, mtS¡F kuzj©lid bfhL¤J ÉLnth«. Mdhš mijí« Ãahakhd KiwÆš brŒa nt©L« ïšiyah? mtis f©zhš f©l rh£á xUtD¡F mtis¡ fšby¿ªJ bfhštâš g§F ïU¡f nt©L«. rÇ, brhšY§fŸ. c§fËš ah® ïtŸ ght« brŒí«nghJ ifí« bkŒíkhf¥ ão¤JÉ£L, ïtnshL ght« brŒjtid É£L É£L ïtis kh¤âu« v‹Ål« bfh©LtªjJ?” v‹W nf£lh®.

1) ïnaR xU fhÇa¤ij¤ bjËîgL¤J»wh® - ïªj bg© ght« brŒjij¡ f©zhš f©l rh£á ïU¡»whnd, ïtŸnkš KjyhtJ fšby¿í« cÇik bg‰¿U¡»whnd, mt‹ ahuhf nt©LkhdhY« ïUªJÉ£L¥ nghf£L«. Mdhš mtD« Égrhu¤âš f©Lão¡f¥g£l ïªj bg©Â‹ msɉF ght« brŒjtnd. fhuz«, mt‹ xU khŒkhy¡fhu‹.

M) mt®fŸ...  bgÇnah® Kjš á¿nah® tiu¡F« x›bthUtuhŒ¥ nghŒÉ£lh®fŸ : V‹ bgÇnah® Kjš á¿nah® tiu ? xUntis bgÇat®fS¡F¤ jh‹ ïnaR v‹d brhš»wh® v‹gJ KjÈš òǪJÉ£lnjh?!

1) mšyJ, ïnaR FŪJ jiuÆny bgÇnah® Kjš á¿nah® tiu mt®fSila ght§fis x›bthUtuhf vGâdh®, j‹ ght‡¡s vGj¥gLtij¡ fhz¡fhz mt®fŸ x›bthUtuhŒ¥ nghŒÉ£lh®fŸ v‹W áy® fUJ»‹wd®.

ï) j§fŸ kd¢rh£áÆdhš foªJbfhŸs¥g£L : ï¥bghGJ j®kr§fl« mtU¡F mšy, mt®fS¡F¤ jh‹. ahuhtJ ïnaRit bt£f¥gL¤j Ãid¤jhš, gâY¡F mt®fŸ jh‹ bt£f¥g£L¥ nghth®fŸ.

5. (10-11) ïnaR mªj ÞâßÆl« ïÅ ght« brŒa¡TlhJ v‹W TW»‹wh®.

ïnaR ÃÄ®ªJ mªj Þâßia¤ jÉu ntbwhUtiuí« fhzhkš : Þâßna, c‹nkš F‰w« rh£odt®fŸ v§nf? xUtdh»Y« c‹id M¡»id¡FŸshf¤ Ô®¡fÉšiyah v‹wh®. mj‰F mtŸ : ïšiy, M©ltnu, v‹whŸ. ïnaR mtis neh¡» : ehD« c‹id M¡»id¡FŸshf¤ Ô®¡»wâšiy; Ú ngh, ïÅ ght« brŒahnj v‹wh®.

m. xUtdh»Y« c‹id M¡»id¡FŸshf¤ Ô®¡fÉšiyah? mtŸnkš F‰w« rh£odt®fŸ nghŒÉ£lgoahš, mtis M¡»id¡FŸshf¤ Ô®¡f m§nf ahU« vŠáÆU¡fÉšiy. ïnaRî« mtis M¡»id¡FŸshf¤ Ô®¡fÉšiy. mJnghynt, »¿ÞJ ïnaRî¡F c£g£lt®fshŒ ïU¡»wt®fS¡F M¡»id¤ Ô®¥ãšiy (nuhk® 8:1).

1) ïnaR c©ikahfnt mªj bg©iz k‹Å¤jhuh v‹gJ F¿¤J áy® Éthj« brŒ»‹wd®. xUntis ïJ g‰¿ eh« Éthâ¡f mtáankÆšiy. fhuz«, ïnaR mªj bg©Q¡F ïu¡f« fh£odh®, kdªâU«g miH¥ò ÉL¤jh®, ïÅ ght« brŒahnj v‹W brh‹dh®.

M) ehD« c‹id M¡»id¡FŸshf¤ Ô®¡»wâšiy : nkhnrÆ‹ Ãaha¥ãukhz« mtis M¡»id¡FŸshf¤ Ô®¡F« v‹whš, mtS¡F ïu¡f« fh£Ltj‰F ïnaRî¡F v‹d cÇik ïU¡»wJ? njtDila Úâ¡F Énuhjkhf ïnaR ïu¡f« fh£L»whuh? ïšynt ïšiy. ïnaR mªj bg©Q¡F¡ fh£oa ïu¡f« ÚâÆ‹goahdJ, fhuz« mtŸ c©ikahfnt ght« brŒâUªj nghâY«, mtŸ ïnaRî¡F Énuhjkhd xU khbgU« râ¤â£l¤âš mf¥g£L¡bfh©l btW« gfil¡fhŒ k£Lnk.

M. cyf¤â‰F xË.

1. (12) ïnaR cyf¤â‰F xË.

kWgoí« ïnaR #d§fis neh¡» : eh‹ cyf¤â‰F xËahÆU¡»nw‹, v‹id¥ ã‹g‰W»wt‹ ïUËny elthkš C<t xËia milªâU¥gh‹ v‹wh®.

m) eh‹ cyf¤â‰F xËahÆU¡»nw‹ : xË v‹gJ Tlhu¥g©oifÆ‹ nghJ fhz¥gL« xU K¡»akhd milahs¢ á‹dkhF«. ïªj g©oifÆš ïl«bg‰w gy milahs¢ á‹d§fS« itgt§fS« tdhªju ah¤âiuÆ‹ nghJ ïÞuntyU¡F tÊfh£o¢ br‹w m¡»Å Þj«g¤ij Ãidñ£Ltjhf mikªâUªjd. ï¥bghGnjh ïnaR mªj á‹d¤ij vL¤J¡bfh©L, mij¤ j«Kl‹ bghU¤â¡ fh£L»wh® : eh‹ cyf¤â‰F xËahÆU¡»nw‹.

M) v‹id¥ ã‹g‰W»wt‹ ïUËny elthkš : cyf¤â‰F xËahd ïnaR, j«ik¥ ã‹g‰Wgt®fS¡F xË bfhL¡»‹wh®. eh« ïnaRÉš Ãiy¤âU¡fÉšiy v‹whš, eh« xËÆš ïšiy.

1) ntj¤âny xË mšyJ btË¢r¤ij¡ F¿¡»‹w ï‹bdhU K¡»akhd gl« njtDila trdkhF« : c«Kila trd« v‹ fhšfS¡F¤ ÔgK«, v‹ ghij¡F btË¢rKkhŒ ïU¡»wJ (r§Ñj« 119 : 105). ckJ btË¢r¤ijí« ckJ r¤âa¤ijí« mD¥ãaUS«; mitfŸ v‹id el¤â, ckJ gÇR¤j g®tj¤â‰F« ckJ thrÞjy§fS¡F« v‹id¡ bfh©L nghtjhf (r§Ñj« 43:3).

2) ïnaRnt th®¤ijahf ïU¥gjhš (nahth‹ 1:1), mtnu xËahfî« ïU¥gJ Ãahank.

2. (13-20) ïu©L rh£áfSila th¡»‹go ïnaR ah® v‹w milahs«.

m¥bghGJ gÇnra® mtiu neh¡» : c‹id¡ F¿¤J Úna rh£á bfhL¡»whŒ; c‹Dila rh£á c©ikahdjšy v‹wh®fŸ. ïnaR mt®fS¡F¥ ãuâí¤jukhf : v‹id¡ F¿¤J ehnd rh£ábfhL¤jhY«, v‹ rh£á c©ikahÆU¡»wJ; VbdÅš eh‹ v§nfÆUªJ tªnj‹ v‹W«, v§nf ngh»nw‹ v‹W« m¿ªâU¡»nw‹; Ú§fnsh eh‹ v§nfÆUªJ tU»nw‹ v‹W«, v§nf ngh»nw‹ v‹W« m¿p®fŸ. Ú§fŸ kh«r¤J¡F V‰wgo Ãaha« Ô®¡»Ö®fŸ, eh‹ xUtidí« Ãaha« Ô®¡»wâšiy. eh‹ Ãaha« Ô®¤jhš, v‹ Ô®¥ò r¤âa¤â‹go ïU¡F«; VbdÅš eh‹ jŤâU¡fÉšiy, ehD« v‹id mD¥ãd ãjhîkhf ïU¡»nwh«. ïu©L ngUila rh£á c©ikba‹W c§fŸ Ãaha¥ãukhz¤âY« vGâÆU¡»wnj. eh‹ v‹id¡ F¿¤J¢ rh£á bfhL¡»wtdhŒ ïU¡»nw‹, v‹id mD¥ãd ãjhî« v‹id¡ F¿¤J¢ rh£á bfhL¡»wh® v‹wh®. m¥bghGJ mt®fŸ : c«Kila ãjh v§nf v‹wh®fŸ. ïnaR ãuâí¤jukhf : v‹idí« m¿p®fŸ, v‹ ãjhití« m¿p®fŸ; Ú§fŸ v‹id m¿ªÔ®fshdhš, v‹ ãjhití« m¿å®fŸ v‹wh®. njthya¤âny ïnaR cgnjr« g©Q»wnghJ, jUk¥bg£o ïU¡F« ïl¤âš ïªj trd§fis¢ brh‹dh®. mtUila ntis ï‹D« tuhjgoÆdhš, xUtD« mtiu¥ ão¡fÉšiy.

m) c‹Dila rh£á c©ikahdjšy : ïnaR m¥bghGJjh‹ jhnk cyf¤â‰F xË v‹W T¿ÆUªjh®, Mdhš gÇnra®fshš mij¡ fhz KoaÉšiy. c§fshš btË¢r¤ij¥ gh®¡f KoaÉšiy v‹whš, Ú§fŸ xU FUl‹ v‹W m®¤j«, m›tsîjh‹. gh®itíŸs xU kÅjD¡F ahU« btË¢r¤ij Ã%ã¤J¡ fh£l nt©oaâšiy, mt‹ btË¢r¤ij¥ gh®¥gh‹.

M) v‹id¡ F¿¤J ehnd rh£ábfhL¤jhY«, v‹ rh£á c©ikahÆU¡»wJ : bghJthf, xU kÅj‹ j‹id¤ jhnd F¿¤J rh£ábfhL¥gij V‰W¡bfhŸs KoahJ v‹gij ïnaRî« x¤J¡bfhŸth®. Mdhš ïnaRî¡nfh j«ik¡ F¿¤J jhnk rh£ábfhL¡f¤ jFâí©L.

1) ïnaR j«ik¡ F¿¤J jhnk rh£ábfhL¡f Koí«, VbdÅš mt®fŸ mšy, mtnu äâa¤ij m¿ªjt® : eh‹ v§nfÆUªJ tªnj‹ v‹W« v§nf ngh»nw‹ v‹W« m¿ªâU¡»nw‹.

2) ïnaR j«ik¡ F¿¤J jhnk rh£ábfhL¡f Koí«, VbdÅš mt®fŸ mšy, mtnu Úâahf¤ Ô®¥ò¢ brŒ»wt® : Ú§fŸ kh«r¤J¡F V‰wgo Ãaha« Ô®¡»Ö®fŸ, eh‹ xUtidí« Ãaha« Ô®¡»wâšiy.

3) ïnaR j«ik¡ F¿¤J jhnk rh£ábfhL¡f Koí«, VbdÅš mtUila rh£áia ãjhth»a njt‹ KGikahf V‰W¡bfhŸ»wh® : v‹ Ô®¥ò r¤âa¤â‹go ïU¡F«; VbdÅš eh‹ jŤâU¡fÉšiy.

ï) ïnaR k£L« j«ik¡ F¿¤J jhnk rh£ábfhL¡fÉšiy. ãjhth»a njtD« mtiu¡ F¿¤J rh£ábfhL¤jh® : eh‹ v‹id¡ F¿¤J¢ rh£á bfhL¡»wtdhŒ ïU¡»nw‹, v‹id mD¥ãd ãjhî« v‹id¡ F¿¤J rh£ábfhL¡»wh®.

<) c«Kilah ãjh v§nf : gÇnra® mtiu¡ F¤â¡fh£o mtkhd¥gL¤Jtj‰fhf ï¥go nf£lh®fŸ. mt®fŸ mtUila f‹Å¥ ãw¥igí«, mJ x‹W« m‰òjkhd fU¤jÇ¥ò mšy, r£l¤â‰F¥ òw«ghd fU¤jÇ¥ò v‹gJ ngh‹w tjªâfisí« F¿¥ã£L ngR»wh®fŸ.

c) v‹idí« m¿p®fŸ, v‹ ãjhití« m¿p®fŸ : ïnaRÉ‹ jf¥gid¡ F¿¤J¤ j§fS¡F všyh« bjÇí«, mtiu¥ g‰¿a tjªâfŸ ahî« j§fS¡F m¤J¥go v‹W gÇnra®fŸ Ãid¤J¡ bfh©lh®fŸ. “eh« ek¡F¤ bjǪjij¢ brhšÈ¤jh‹ gh®¥nghnk, mij¡ nf£L v¥go âzW»wh‹, gh®¥ngh«” v‹W Ãid¤âU¡f nt©L«. Mdhš mt®fS¡F¤ j«ik¥ g‰¿í« bjÇaÉšiy, jkJ ãjhit¥ g‰¿í« bjÇaÉšiy v‹gij mt® bjËîgL¤âdh®.

3. (21-24) nrUÄl§fŸ ïu©L : ïnaR k»ik¡F¥ nghth®, (mt®fŸ kdªâU«ghj g£r¤âš) j§fŸ ght§fËny rhth®fŸ.

ïnaR kWgoí« mt®fis neh¡» : eh‹ ngh»nw‹, Ú§fŸ v‹id¤ njo c§fŸ ght§fËny rhå®fŸ; eh‹ ngh»w ïl¤J¡F tu c§fshš TlhJ v‹wh®. m¥bghGJ ôj®fŸ : eh‹ ngh»w ïl¤J¡F tu c§fshš TlhJ v‹»whnd, j‹id¤ jh‹ bfhiybrŒJ bfhŸthndh v‹W ngá¡bfh©lh®fŸ. mt® mt®fis neh¡» : Ú§fŸ jhœÉÈUªJ c©lhdt®fŸ, eh‹ ca®ÉÈUªJ c©lhdt‹; Ú§fŸ ïªj cyf¤âÈUªJ c©lhdt®fŸ, eh‹ ïªj cyf¤âÈUªJ c©lhdt‹ mšy. Mifahš Ú§fŸ c§fŸ ght§fËš rhå®fŸ v‹W c§fS¡F¢ brh‹nd‹; ehnd mt® v‹W Ú§fŸ ÉRtháahÉ£lhš c§fŸ ght§fËny rhå®fŸ v‹wh®.

m) eh‹ ngh»nw‹ ;...  eh‹ ngh»w ïl¤J¡F tu c§fshš TlhJ : jh« nkh£r¤â‰F¥ ngh»wij ïnaR m¿ªâUªjh®. mt®fŸ j«ik xnuaoahf btW¤jgoÆdhš, j«ÛJ F‰w« rh£L»wt®fŸ nkh£r¤â‰F tukh£lh®fŸ v‹W ïnaR brh‹dh®. mt® ngh»w ïl¤J¡F mtiu¥ ã‹g‰¿ mt®fŸ nghfKoahJ.

1) eh« ï¥ónyhf¤âš ïnaRit¥ ã‹g‰Wnthkhdhš, mtiu¥ ã‹g‰¿ nkh£r¤â‰F« bršnth«. ïªj óÄÆnyna mtiu¥ ã‹g‰w ek¡F kdÄšiy v‹whš, mtiu¥ ã‹g‰¿ nkh£r¤â‰F¥ nghnth« v‹W v¥go brhšy Koí«?

M) ït‹ j‹id¤ jh‹ bfhiybrŒJ bfhŸthndh? ïJ ïnaRî¡F Énuhjkhf mt®fŸ bfh©oUªj ï‹bdhU êjidahd v©z«. ôj®fË‹ nghjid¥go, j‰bfhiy brŒJ bfhŸgt®fŸ ghjhs¤â‹ moahH¤âš mÄœªJ nghth®fŸ. ï¥bghGJ gÇnra®fŸ ïnaRÉ‹ th®¤ijfis¤ âǤJ m®¤j¥gL¤â, mt® j‰bfhiy brŒJ bfhŸth®, vdnt xnuaoahf mʪJnghth® v‹W nahá¡»‹wd®.

ï) ehnd mt® v‹W Ú§fŸ ÉRtháahÉ£lhš, c§fŸ ght§fËny rhå®fŸ : kÅj®fŸ ght¤âny ãw¡»‹wd® (r§Ñj« 51:5), eh« ekJ ght§fis m¿¡ifÆ£L É£LÉlÉšiy v‹whš, ekJ ght§fËny rhnth«. všyh¥ ght§fS¡Fkhd j©lid mDgɤJ¤ Ô®¡f¥gl nt©oaJ mtáa« Mjyhš, j§fŸ ght§fËny kÇ¥gt®fŸ mj‰fhd j©lidia euf¤âš mDgɤJ¤ Ô®¡f nt©oajhF«. gâyhf, eh« ekJ ght§fS¡fhd gÇfhu¤ij kuz¤â‰F K‹ ï§nfna njo¡bfh©nlh« v‹whš, eh« ekJ ght§fËny rhfnt©oa mtáaÄšiy.mªj gÇfhu«, ïnaR ah® v‹gâY«, e«ik ïu£á¥gj‰fhf mt® v‹d brŒjh® v‹gâY« eh« ÉRthr« it¥gnjahF«.

<) ehnd mt® v‹W Ú§fŸ ÉRtháahÉ£lhš, c§fŸ ght§fËny rhå®fŸ : ïnaR ehnd mt® v‹W mt®fŸ ÉRthá¡f miH¥ò ÉL¤jh®. “ehnd” v‹gJ ehnd njt‹ v‹W cÇikghuh£LtjhF«. gÇnra®fŸ j§fŸ ght§fËny rhfhkš ïU¡f nt©Lkhdhš, mt®fŸ ïnaR njtDila Fkhu‹ v‹gij ÉRthá¡f nt©L«.

1) “ïJ bjŒt¤Jt¤ij¡ F¿¡»wJ... ïnj »nu¡f¥gj« 6:20, 18:6 ïY« tU»wJ. ïj‹ m®¤j¤ij¥ òǪJ bfhŸtJ fodkšy.” (nkhÇÞ)

4. (25-30) ïnaR jh« ãjhitna rh®ªâU¥gijí« mtU¡F¡ Ñœ¥goªâU¥gijí« bjÇÉ¡»wh®.

mj‰F mt®fŸ : Ú® ah® v‹wh®fŸ. ïnaR mt®fis neh¡» : eh‹ MâKjyhŒ c§fS¡F¢ brhšÈÆU¡»wt® jh‹. c§fis¡ F¿¤J¥ ngrî« Ãaha« Ô®¡fî« vd¡F mnef fhÇa§fS©L. v‹id mD¥ãdt® r¤âaKŸst®; eh‹ mtÇl¤âš nf£litfisna cyf¤JfF¢ brhšY»nw‹ v‹wh®. ãjhit¡ F¿¤J¥ ngádh® v‹W mt®fŸ m¿ahâUªjh®fŸ. Mjyhš ïnaR mt®fis neh¡» : Ú§fŸ kDõFkhuid ca®¤âdã‹ò, ehnd mt® v‹W«, eh‹ v‹ RakhŒ x‹W« brŒahkš, v‹ ãjh vd¡F¥ nghâ¤jgona ïitfis¢ brh‹nd‹ v‹W« m¿å®fŸ. v‹id mD¥ãdt® v‹DlndTl ïU¡»wh®, ãjhî¡F¥ ãÇakhditfis eh‹ v¥bghGJ« brŒ»wgoahš mt® v‹id¤ jÅnaÆU¡f ÉlÉšiy v‹wh®. ïitfis mt® brhšYifÆš, mnef® mtÇl¤âš ÉRthr« it¤jh®fŸ.

m) Ú® ah®? gÇnraÇ‹ ïªj nfŸÉahdJ mt®fŸ nt©Lbk‹nw mtiu¥ òǪJ bfhŸs kW¤J, mtiu mtkâ¥gij¡ fh£L»‹wJ. ïnaR jh« ah® v‹W âU«g¤ âU«g v¤jidnah KiwfŸ mt®fS¡F¢ brh‹dãwF«, mtÇl« ïªj nfŸÉia¡ nf£L¡bfh©nlÆUªjd®. mtUila thÆÈUªJ vijahtJ njh©obaL¤J mij mtU¡F vâuhf¥ ga‹gL¤j nt©Lbk‹gnj mt®fsJ v©zkhÆUªjJ.

M) eh‹ mtÇl¤âš nf£litfisna cyf¤J¡F¢ brhšY»nw‹ : jkJ th®¤ijfŸ ãjhth»a njtDilait v‹gij ïnaR âU«gî« tÈíW¤J»‹wh®. vdnt, gÇnra®fS¡F ïnaRnthL x¤J¥nghtnj fod« v‹whš, njtndhL x¤J¥nghtJ ï‹D« fodkhfnt ïU¡F«.

ï) Ú§fŸ kÅõFkhuid ca®¤âd ã‹ò : ï§nf “ca®¤JtJ” v‹gJ ïnaRit vªj Éj¤âyhtJ “k»ik¥gL¤Jtij¡” F¿¡fÉšiy; mitu caukhd “áYitÆš miwtijna” F¿¡F«. ïnaR áYitÆš miwa¥gL«nghJ, mt® ãjhî¡F óuzkhŒ¡ Ñœ¥goªjh® v‹gij m¿ªJ bfhŸth®fŸ.

<) mt® v‹id¤ jÅnaÆU¡f ÉlÉšiy : ãjhî¡F« FkhuD¡F« ïilnaíŸs x‰Wik bjhl®»wJ, bjhlU«. gÇnra® v‹d brh‹dhY« rÇjh‹, ãjhnthL ïnaRî¡F cŸs cwî vªj Éj¤âY« Fiwîgl¥ nghtâšiy.

c) ãjhî¡F¥ ãÇakhditfis eh‹ v¥bghGJ« brŒ»wgoahš : ïnaR jkJ vâÇfis¥ gh®¤J ijÇakhf ïij¢ brhš»wh® - c©ikÆš mt®fS¡F rthš ÉL»wh®. jh« brŒ»w VjhtJ, jkJ ãjhî¡F¥ ãÇaÄšyhjitah v‹W f©Lão¡f¢ brhšÈ rthš ÉL¡»wh®. mtUila vâÇfŸ thail¤J É»‹wd® ! ïJ ïnaR ghtk‰wt® v‹gj‰F X® c‹djkhd e‰rh£áahF«.

1) ãjhî¡F¥ ãÇakhditfis eh‹ v¥bghGJ« brŒ»wgoahš : Vnjh áy ïiwÆaš fU¤J¡fis¥ g‰¿ Éthâ¤J¡ bfh©oU¡ifÆš, eh‹ v¥bghGJ« ãjhÉ‹ á¤j¤ijna brŒ»nw‹ v‹W brhštJ vËJ. Mdhš áYit¡F¥ nghtJ v‹W tU«nghJ«, “ãjhî¡F¥ ãÇakhditfisna brŒ»nw‹” v‹W brhštJ fod«. áYitna ïnaRÉ‹ Ñœ¥gojY¡F¢ rh‹WgfU«.

C) ïitfis mt® brhšYifÆš mnef® mtÇl¤âš ÉRthr« it¤jh®fŸ : ãjhnthL jh« x‹whÆU¡»nwh« v‹W ïnaR brh‹d ïªj th®¤ijfŸ mnefUila ftd¤ij <®¤jd, fhuz« mtUila thœ¡if mj‰F rh‹WgfUtjhf mikªâUªjJ. ït® gÇnra®fis¥ ngh‹wt® mšy, c©ikahfnt njtndhL beU§» thœgt® v‹gJ ahtU¡F« bjǪjJ. gÇnra®fŸ jh§fS« njtndhL beU§» thœtJ nghy xU “ïnki#” c©lh¡» it¤âUªjh®fŸ, Mdhš mt®fŸ m¥go thHÉšiy v‹gJ gh®¤jhny bjǪjJ.

5. (31-32) ïnaR j«ik ÉRthá¥gt®fS¡F Óõ¤Jt¤ijí« ÉLjiyiaí« th¡fË¡»‹wh®.

ïnaR j«ik ÉRthá¤j ôj®fis neh¡» : Ú§fŸ v‹ cgnjr¤âš Ãiy¤âUªjhš bkŒahfnt v‹ ÓõuhÆU¥Õ®fŸ. r¤âa¤ijí« m¿å®fŸ, r¤âa« c§fis ÉLjiyah¡F« v‹wh®.

m) Ú§fŸ v‹ cgnjr¤âš Ãiy¤âUªjhš bkŒahfnt v‹ ÓõuhÆU¥Õ®fŸ : ïnaR ït®fnshL ngá Éthj¤âš b#Æ¡f ÉU«gÉšiy. mt®fis ïu£á¥ò¡FŸ bfh©Ltu ÉU«ãdh® - mj‰F xnu tÊ mt®fŸ mtUila cgnjr¤âš Ãiy¤âU¥gJ jh‹.

1) ïJî« ãjhî¡F« FkhuD¡F« ïilÆYŸs x‰Wikiana ãuâgÈ¡»wJ. mt® jkJ cgnjr¤âš Ãiy¤âU¡f¢ brhšÈ kÅj®fS¡F miH¥ò ÉL¡»wh®. ïnaRit¤ jÉu ntW ahU« ïªj th®¤ijfis¢ brh‹dhš mâš m®¤jnk ïUªâU¡fhJ!

M) Ú§fŸ v‹ cgnjr¤âš Ãiy¤âUªjhš bkŒahfnt v‹ ÓõuhÆU¥Õ®fŸ : eh« ïnaRÉ‹ Óõ®fshÆU¡f ÉU«ãdhš, mtUila cgnjr¤âš Ãiy¤âU¡f nt©L«. ïJ jÉu, ntW tÊna »ilahJ. kh«rkhf cUbtL¤J tªj th®¤ijah« ïnaRit¥ ã‹g‰w ÉU«ãdhš, mtUila cgnjr¤âš (th®¤ijÆš) Ãiy¤âU¡f (thr«g©z, thH) nt©L«.

ï) eh« mtUila cgnjr¤âš Ãiy¤âUªJ mtUila Óõ®fshŒ ïU¥ngh« v‹whš, eh« r¤âa¤ij m¿nth«, r¤âa« e«ik ÉLjiyah¡F« : ïnaR ï§nf TW»‹w ÉLjiy v‹gJ, “r¤âa«” v‹whš v‹d v‹W njo MuhŒªJ f‰W¡bfhŸtâÈUªJ tuhJ; mtUila cgnjr¤âš Ãiy¤âU¥gâY« mtUila ÓõdhÆU¥gâY« ïUªnj tU«.

1) ïnaRÉš eh« bg‰W¡bfhŸS« ÉLjiy¡F ntW vJînk <lhfhJ. mij v›tsî gz« bfhL¤jhY« th§f KoahJ, v›tsî mªjÞJ ïUªjhY« mila KoahJ, v›tsî ò©Âa« brŒJ« r«ghâ¡f KoahJ, mªj ÉLjiy¡F vJînk <lhfî« KoahJ. ntjid v‹dbt‹whš, ïªj ÉLjiyÆš el¡f¡Toa »¿Þjt®fis Éuš É£L v©ÂÉlyh« ! ïªj ÉLjiyia ïnaRÉ‹ cgnjr¤âš Ãiy¤âUªJ, mtUila Ó<®fshŒ ïUªjhš xÊa, ntW v›Éj¤âY« f©lilant KoahJ!

6. (33-36) jh§fŸ V‰fdnt ÉLjiyahf¤ jh‹ ïU¡»nwh« v‹W mt®fŸ bjÇɤj v⮥ò¡F ïnaR gâyË¡»wh®.

mt®fŸ mtU¡F¥ ãuâí¤jukhf : eh§fŸ MãufhÄ‹ rªjâahÆU¡»nwh«, eh§fŸ xU¡fhY« xUtD¡F« moikfshŒ ïU¡fÉšiy; ÉLjiyahå®fŸ v‹W v¥gobr brhšY»Ö® v‹wh®fŸ. ïnaR mt®fS¡F¥ ãuâí¤jukhf: ght« brŒ»wt‹ vtD« ght¤J¡F moikahÆU¡»wh‹ v‹W bkŒahfnt bkŒahfnt c§fS¡F¢ brhšY»nw‹. moikahdt‹ v‹iw¡F« å£ony Ãiy¤âuh‹; Fkhu‹ v‹iw¡F« Ãiy¤âU¡»wh®. Mifahš Fkhu‹ c§fis ÉLjiyah¡»dhš bkŒahfnt ÉLjiyahå®fŸ.

m) eh§fŸ xU¡fhY« xUtD¡F« moikfshŒ ïU¡fÉšiy : xU¡fhY« xUtD¡F« moikfshŒ ïU¡fÉšiyah?! m¥goahdhš v»¥âaU¡F, ãwF bgÇáaU¡F, ã‹ò ÓÇaU¡F, m¤dã‹ò ï¥nghJ nuhkU¡F moikfshŒ ïUªjbjšyh« v‹d?! “kdªâU«ghj kÅj‹ j‹id¤ jhnd tŠá¤J¡ bfhŸtj‰F msntÆšiy.” (iuš)

M) ght« brŒ»wt‹ vtD« ght¤J¡F moikahÆU¡»wh‹ : ï§nf ght« brŒ»wt‹ v‹gJ ght« brŒtij tH¡fkhf¡ bfh©oU¡»wt‹ v‹W bghUŸgL«. ght¤ijna tH¡fkhf¢ brŒJbfh©oU¥gt‹ ght¤â‰F moik¥g£oU¡»wh‹.

ï) moikahdt‹ v‹iw¡F« å£ony Ãiy¤âuh‹; Fkhu‹ v‹iw¡F« Ãiy¤âU¡»wh®. ght¤â‹ moik¤jd« v‹gJ všyh moik¤jd§fËY« nfLbf£l moik¤jdkhF«, fhuz« e«ÄlÄUªJ eh« j¥ã¤J¡ bfhŸs tÊna »ilahJ. xU Fkhu‹ tªJ e«ik ÉLjiyah¡f nt©L«. njtDila Fkhu‹ e«ik ÉLjiyah¡», njtDila å£o‰FŸ e«ik¡ bfh©LtªJ nr®¡»‹wh®.

<) Fkhu‹ c§fis ÉLjiyah¡»dhš, bkŒahfnt ÉLjiyahå®fŸ : eh« ght moik¤jd¤âÈUªJ ÉLÉ¡f¥g£nlh« v‹whš - xU Fkhudhš ÉLjiyah¡f¥g£nlh« v‹whš - ïnaRÉ‹ cgnjr¤âš Ãiy¤âU¥gj‹ _ykhfî«, mtU¡F Óõ®fshÆU¥gj‹ _ykhfî« ÉLjiyah¡f¥g£nlh« v‹whš - eh« bkŒahfnt ÉLjiyahnth«. ïJ gÇnra® nahth‹ 8:33 ïš F¿¥ã£l ÉLjiyia¥ ngh‹wjšy, ïJ bkŒahd ÉLjiy.

1) Ah§fh§if¢ nr®ªj 82 taJ »¿Þjt¥ bg©k xUt® ÓdhÉš jdJ thœ¡ifia¥ g‰¿¥ ngRifÆš, f«ôÅÞLfŸ j§fŸ òu£áia¥g‰¿¡ F¿¥ãL« th®¤ijfisna ga‹gL¤âdh®. mt®fŸ mij “ ÉLjiy (Ègnuõ‹)” v‹W miH¥gh®fŸ. mªj bg©Âl«, “Ú§fŸ ÓdhÉš ïUªjnghJ, k‰w »¿Þjt®fnshL nr®ªJ Muhâ¡f ÉLjiy ïUªjjh?” v‹W nf£f¥g£lJ. mj‰F mt®, “X, ïšiy, ïšiy. “ÈgnuõD¡F” (ÉLjiy¡F) ãwF ahUnk »¿Þjt MuhjidfËš fyªJ bfhŸs mDkâ¡f¥glÉšiy” v‹wh®. “Mdhš Ú§fŸ áWáW FG¡fshf¡ To »¿Þjt ÉRthr¤ij¥ g‰¿¥ g»®ªJ bfhŸsthtJ rªj®¥g« »il¤âU¡Fnk” v‹W nf£f¥g£lJ. mj‰F mªj bg©kÂ, “ïšiy. v§fS¡F m¥go¥g£l thŒ¥òfŸ ïšiy. “ÈgnuõD¡F¥” ãwF ï¥go¥g£l T£l§fŸ všyh« jilbrŒa¥g£L É£ld” v‹wh®. “Ú§fŸ ntjhfk¤ij thá¡f ÉLjiy ïUªjjh?” v‹W nf£lj‰F, “ÈgnuõD¡F¥ ãwF, ahU« ntj¤ij thá¡fî« ÉLjiy ïšiy” v‹wh®.

2) ïâÈUªJ x‹W k£L« bjËth»wJ : ÉLjiy v‹gJ kÉLjiy” (mšyJ Ègnuõ‹) v‹w th®¤ijÆš k£L« ml§fÉšiy. mJ ïnaR »¿ÞJîldhd cwÉš ml§»ÆU¡»wJ. mtUila cgnjr¤âš Ãiy¤âU¥gâY«, mtUila Óõ®fshÆU¥gâY« ml§»ÆU¡»wJ.

7. (37-41 m) mt®fŸ jh§fŸ j§fŸ jf¥gdh»a Mãufhik¥ ngh‹wt®fŸ mšy® v‹gij Ã%ã¡»wh®fŸ.

Ú§fŸ MãufhÄ‹ rªjâah® v‹W m¿nt‹; MdhY« c§fS¡FŸns v‹ cgnjr« ïl«bgwhjgoahš, v‹id¡ bfhiybrŒa¤ njL»Ö®fŸ. eh‹ v‹ ãjhÉÅl¤âš f©lij¢ brhšY»nw‹, Ú§fS« c§fŸ ãjhÉÅl¤âš f©lij¢ brŒ»Ö®fŸ v‹wh®. mj‰F mt®fŸ: Mãufhnk v§fŸ ãjh v‹wh®fŸ. ïnaR mt®is neh¡» : Ú§fŸ MãufhÄ‹ ãŸisfshÆUªjhš MãufhÄ‹ »Çiafis¢ brŒå®fns. njtÅl¤âš nf£oU¡»w r¤âa¤ij c§fS¡F¢ brh‹d kDõdh»a v‹id¡ bfhiybrŒa¤ njL»Ö®fŸ, Mãufh« ï¥go¢ brŒaÉšiyna. Ú§fŸ c§fŸ ãjhÉ‹ »Çiafis¢ brŒ»Ö®fŸ v‹wh®.

m) mt®fŸ MãufhÄ‹ rªjâah® v‹gij ïnaR x¤J¡bfhŸ»wh®, Mdhš Mãufh« mt®fSila MÉ¡FÇa jf¥g‹ mšy v‹»wh®. thd¤âÈUªJ öj®fŸ MãufhÄl« ïw§»tªjnghJ, mt‹ mt®fis V‰W¡bfh©lhnd (Mâahfk« 18). Mdhš ïªj kÅj®fnsh thd¤âÈUªJ mD¥g¥g£ltiu V‰W¡bfhŸs kW¡»wh®fŸ.

1) ït®fŸ Mãufhik¥ ngh‹wt®fŸ mšy® v‹W fh£LtJ vJ? v‹ cgnjr« c§fS¡FŸns ïl« bgwhjgoahš. ï§F« ïnaRÉ‹ cgnjr¤âš Ãiy¤âU¥gJ tÈíW¤j¥gL»wJ. m¥go Ãiy¤âUªjhš, mtU« ãjhî« x‹whÆU¥gij m¿ªJbfhŸnth«.

M) eh‹ v‹ ãjhÉÅl¤âš f©lij¢ brhšY»nw‹ : ïnaR jh« jkJ ãjhÉÅl¤âš f©lij¢ brŒtjhfîk, mt®fnsh mt®fSila ãjhÉl« f©lij¢ brŒtjhfî« ïnaR TW»‹wh®. Mdhš mt®fSila ãjh ah®? ï‹D« bfhŠr neu¤âš ïnaR mij ÉtÇ¥gh®.

ï) Mãufhnk v§fŸ ãjh : ïnaR mij x¤J¡bfhŸsÉšiy. mt®fŸ MãufhÄ‹ rªjâah® v‹gij mt® x¤J¡bfhŸth®, Mdhš mj‰fhf mt®fŸ MãufhÄ‹ ãŸisfŸ mšy. Vbd‹whš, Mãufh« mtiu V‰W¡bfh©oUªjh‹, Mdhš ït®fnsh mtiu¡ bfhšy tifgh®¡»wh®fŸ. mt®fŸ j§fŸ ãjhÉ‹ »Çiafis¢ brŒ»wh®fŸ.

1) ï§nf ïnaRÉ‹ fU¤J Äf K¡»akhdJ. e«Kila MÉ¡FÇa ãjh ah® v‹gJjh‹ ekJ Rght¤ijí« eh« nghŒ¢ nrUÄl¤ijí« Ã®zÆ¡F«. eh« kWgo ãwªâU¡»nwh«, njt‹ ekJ ãjhthf ïU¡»wh® v‹whš, mJ ekJ Rght¤âY« eh« nghŒ¢ nrUÄl¤âY« btË¥gL«. Mdhš rh¤jh‹ mšyJ Mjh« jh‹ ek¡F¥ ãjh v‹whš, mJî« ekJ Rght¤âY« eh« nghŒ¢ nrUÄl¤âY« jh‹ bjÇí« - ïnaRÉ‹ vâÇfsh»a ït®fŸ thœÉš m¥go¤jh‹ bjǪjJ.

8. (41 M- 47) c©ikÆš mt®fSila ãjh ah® v‹gij ïnaR btË¥gL¤J»wh®.

mj‰F mt®fŸ: eh§fŸ ntá¤jd¤âdhš ãwªjt®fŸ mšy; xnu ãjh v§fS¡F c©L, mt® njt‹ v‹wh®fŸ. ïnaR mt®fis neh¡»: njt‹ c§fŸ ãjhthÆUªjhš v‹Ål¤âš m‹ghÆU¥Õ®fŸ. VbdÅš eh‹ njtÅl¤âÈUªJ tªâU¡»nw‹; eh‹ RakhŒ tuÉšiy, mtnu v‹id mD¥ãdh®. v‹ tr‹jij Ú§Ÿ V‹ m¿ahkš ïU¡»Ö®fŸ? v‹ cgnjr¤ij¡ nf£f kdâšyhâU¡»wâdhš mšyth? Ú§fŸ c§fŸ ãjhth»a ãrhrhdtdhš c©lhdt®fŸ; c§fŸ ãjhÉDila ï¢irfË‹go brŒa kdjhÆU¡»Ö®fŸ; mt‹ MâKj‰bfh©L kDõbfhiyghjfdhŒ ïU¡»wh‹; r¤âa« mtÅl¤âš ïšyhjgoahš mt‹ r¤âa¤âny ÃiyÉfÉšiy; mt‹ bghŒaD« bghŒ¡F¥ ãjhîkhŒ ïU¡»wgoahš mt‹ bghŒ ngR«nghJ j‹ brhªj¤âš vL¤J¥ ngR»wh‹. eh‹ c§fS¡F¢ r¤âa¤ij¢ brhšY»wgoÆdhny Ú§fŸ v‹id ÉRthá¡»wâšiy. v‹Ål¤âš ght« c©bl‹W c§fËš ah® v‹id¡ F‰w¥gL¤j¡TL«? eh‹ r¤âa¤ij¢ brhšÈÆU¡f, Ú§fŸ V‹ v‹id ÉRthá¡»wâšiy. njtdhš c©lhdt‹ njtDila trd§fS¡F¢ brÉbfhL¡»wh‹; Ú§fŸ njtdhš c©lhÆuhjgoÆdhš brÉbfhlhkš ïU¡»Ö®fŸ v‹wh®.

m) eh§fŸ ntá¤jd¤âdhš ãwªjt®fŸ mšy : ï§F« mt®fŸ ïnaRÉ‹ ãw¥ig¡ nfty¥gL¤jnt gh®¡»wh®fŸ. mt®fŸ brh‹dj‹ bghUŸ ïJjh‹ : “eh§fŸ ntá¤jd¤âdhš ãwªjt®fŸ mšy, Mdhš ïnaRnt, c«ik¥ g‰¿ v§fS¡F¤ bjÇahJ.”

M) ï¥bghGJ mt®fSila MÉ¡FÇa ãjh ah® v‹w nfŸÉ vG»wJ : “Ú§fŸ c§fŸ ãjhth»a ãrhrhdtdhš c©lhdt®fŸ.” mt®fŸ ãrhá‹ MÉ¡FÇa ãŸisfshŒ ïU¥gjhš, mt‹ brŒtJ nghynt mt®fS« bghŒ ngR»wh®fŸ, bfhiy brŒ»wh®fŸ.

ï) mt‹ bghŒngR«nghJ j‹ brhªj¤âš vL¤J¥ ngR»wh‹ : ïnaR, rh¤jhÅ‹ Rght¤ij¥ g‰¿ ek¡F¢ áy c©ikfis¤ bjÇÉ¡»wh®. bghŒngRtJ v‹gJ rh¤jhÅ‹ ïašò, mt‹ kfh ga§fukhd tŠrf‹ - jhnd tŠá¡f¥g£L¥nghd xU khbgU« tŠrf‹.

<) c§fËš ah® v‹id¡ F‰w¥gL¤j¡TL«? j«ik ï›tsthŒ¥ gif¤J, j«ik¡ bfhiybrŒa tifnjo¡ bfh©oU¡F« jkJ gift®fS¡F ïnaR j«Äl« cŸs ght¤ij¢ R£o¡fh£l¢ brhšÈ ï‹D« xU thŒ¥ò bfhL¡»wh®. mt®fshš KoaÉšiy!! ïJ ïnaRÉ‹ ghtk‰w j‹ik¡F ï‹D« xU rh‹whF«.

c) Ú§fŸ njtdhš c©lhÆuhjgoÆdhš brÉbfhlhkš ïU¡»Ö®fŸ : ïnaR MÉ¡FÇa jf¥g‹ ah® v‹w fU¤ij Û©L« tÈíW¤J»wh®. mJ ah® v‹gJ kÅj®fŸ elªJ bfhŸS« Éj¤âš bjǪJÉL«, mJnt mt®fŸ v§nf nghŒ¢ nrUth®fŸ v‹gij îzÆ¡F«.

9. (48-50) ïnaR ãrhRão¤jt‹ v‹w mt®fsJ F‰w¢rh£L¡F¥ gâyË¡»wh®.

m¥bghGJ ôj®fŸ mtU¡F¥ ãuâí¤jukhf : c‹id¢ rkhÇa‹ v‹W« ãrhR ão¤jt‹ v‹W« eh§fŸ brhšY»wJ rÇjhnd v‹wh®fŸ. mj‰F ïnaR : eh‹ ãrhR ão¤jtdšy, eh‹ v‹ ãjhit¡ fd«g©Q»nw‹, Ú§fŸ v‹id¡ fdåd« g©Q»Ö®fŸ. eh‹ vd¡F k»ikia¤ njL»wâšiy; mij¤ njo Ãaha«Ô®¡»wt® xUt® ïU¡»wh®.

m) eh§fŸ brhšY»wJ rÇjhnd? ïnaRÉ‹ vâÇfŸ xnuaoahf kd« btW¤J¥ nghdh®fŸ. ïnaRit¡ bf£lt® v‹W fh£l mt®fŸ brŒj Ka‰áfŸ všyh« åzhƉW. ï‹D« mnef® mtÇl« ÉRthr« it¡f Mu«ã¤J É£ld® (nahth‹ 8:30). vdnt filá Kiwahf xU m«ig vŒJ gh®¡»‹wd®. Ú rkhÇa‹, ãrhRão¤jt‹ v‹»wh®fŸ (rkhÇa‹ v‹gt‹ ôj®fËny mok£lkhd xU ïÊFy¤ij¢ nr®ªjtdhf fUj¥g£lh‹.)

M) eh‹ ãrhRão¤jtdšy , eh‹ v‹ ãjhit¡ fd«g©Q»nw‹ : njtid¡ fd«g©z nt©L« v‹w v©zK«, jÅ¥g£l kd¤jhœikí« ïnaR ãrhR ão¤jtdšy v‹gij Iakw Ã%ã¡»‹wd. rh¤jhid j§fŸ jf¥gdhf¡ bfh©oU¡»w ahU« rh¤jhÅ‹ Fz§fis¡ bfhŠrkh»Y« btË¥gL¤Jth®fŸ Mjyhš, mt®fŸ mtid¥ nghynt j§fŸ RabgUikiaí« Rak»ikiaí« njLgt®fshfnt ïU¥gh®fŸ - ïªj Fz§fŸ ïnaRÉl« fhz¥glÉšiy.

10. (51-59) ïnaR ãjhth»a njtndhL x‹whÆU¡»wh®, Mãufh« mj‰F rh£áahÆU¡»wh‹.

xUt‹ v‹ th®¤ijia¡ if¡bfh©lhš, mt‹ v‹bw‹iw¡F« kuz¤ij¡ fh©gâšiy v‹W bkŒahfnt bkŒahfnt c§fS¡F¢ brhšY»nw‹ v‹wh®. m¥bghGJ ôj®fŸ mtiu neh¡»: Ú ãrhRão¤jt‹ v‹W ï¥bghGJ m¿ªâU¡»nwh«. MãufhK« Ô®¡fjÇáfS« kǤjh®fŸ. Únah: xUt‹ v‹ th®¤ijia¡ if¡bfh©lhš v‹bw‹iw¡F« kuz¤ij Uágh®¥gâšiy v‹»whŒ. v§fŸ ãjhth»a MãufhÄY« Ú bgÇatndh? mt® kǤjh®, Ô®¡fjÇáfS« kǤjh®fŸ; c‹id Ú v¥go¥g£ltdh¡F»whŒ v‹wh®fŸ. ïnaR ãuâí¤jukhf : v‹id ehnd k»ik¥gL¤âdhš mªj k»ik åzhÆU¡F«, v‹ ãjh v‹id k»ik¥gL¤J»wt®, mtiu c§fŸ njt‹ v‹W Ú§fŸ brhšY»Ö®fŸ. MÆD« Ú§fŸ mtiu m¿aÉšiy, eh‹ mtiu m¿ªâU¡»nw‹; mtiu m¿na‹ v‹W brhšntdh»š c§fis¥ nghy ehD« bghŒadhŒ ïU¥ng‹; mtiu eh‹ m¿ªJ, mtUila th®¤ijia¡ if¡bfh©oU¡»nw‹. c§fŸ ãjhth»a Mãufh« v‹Dila ehis¡ fhz MirahÆUªjh‹; f©L fËT®ªjh‹ v‹wh®. m¥bghGJ ôj®fŸ mtiu neh¡» : cd¡F ï‹D« I«gJ tajhfÉšiyna, Ú Mãufhik¡ f©lhnah v‹wh®fŸ. mj‰F ïnaR : Mãufh« c©lh»wj‰F K‹nd eh‹ ïU¡»nw‹ v‹W bkŒahfnt bkŒahfnt c§fS¡F¢ brhšY»nw‹ v‹wh®. m¥bghGJ mt®nkš v¿í«go fšYfis vL¤J¡ bfh©lh®fŸ. ïnaR kiwªJ, mt®fŸ eLnt flªJ, njthya¤ij É£L¥ nghdh®.

m) xUt‹ v‹ th®¤ijia¡ if¡bfh©lhš, mt‹ v‹bw‹iw¡F« kuz¤ij¡ fh©gâšiy : ïnaR njtdhf ïUªjhš, njtndhL x‹whf ïUªjhš kh¤âunk ïªj th®¤ijia brhšÈÆU¡f Koí«. jkJ th®¤ijia¡ if¡bfhŸ»wt®fS¡F ïnaR äâa étid th¡fË¡»‹wh®.

M) Ú ãrhRão¤jt‹ v‹W ï¥bghGJ m¿ªâU¡»nwh«; MãufhK« Ô®¡fjÇáfS« kǤjh®fŸ : ïnaR brh‹d ïªj th®jijfis¡ nf£L gÇnraU¡F xnu c‰rhf«; ïWâahf mtiu¥ ão¤J É£nlh« v‹W Ãid¤J rªnjhõ¥g£lh®fŸ. ïnaR ï¥go¥g£l xU fhÇa¤ij - xUt‹ v‹bw‹iw¡F« kuz¤ij¡ fh©gâšiy v‹W - v¥go th¡F¥g©z Koí«?zhãufh« Tl m¥go th¡fË¡f KoaÉšiyna?! ïnaR v‹d j«ik Mãufhik¡ fh£oY« bgÇatuhf¡ fh£l¥ gh®¡»whuh? c‹id Ú v¥go¥g£ltdh¡F»whŒ?

ï) v‹ ãjh v‹id k»ik¥gL¤J»wt® : ïnaR, Mãufhik¡ fh£oY« j«ik¥ bgÇatuhf¡ fh£LtJ c©ikjh‹ - Mdhš mJ mtnu jk¡fhf¤ njo¡bfhŸS« k»ikašy. mt®fŸ mijbašyh« m¿aÉšiy, fhuz« mt®fŸ mtiu m¿aÉšiy.

<) c§fŸ ãjhth»a Mãufh« v‹Dila ehis¡ fhz MirahÆUªjh‹, f©L fËT®ªjh‹: ïnaR Mãufhik¡ fh£oY« bgÇat® kh¤âukšy, mij MãufhK« m¿ªJ x¤J¡bfh©lh‹! ïnaR ï¥go brh‹dJ«, “Mãufh« f©L fËT®ªjhdh? mJ cd¡F v¥go bjÇí«? Ú v‹d m§nf ïUªjhah?” v‹w F‰w¢rh£L Û©L« vGªjJ. mj‰F ïnaR: M« v‹W gâyˤjh®.

c) Mãufh« c©lh»wj‰F K‹dnk eh‹ ïU¡»nw‹ : ïnaR ïªj mâfhu¤âš _‹whtJ Kiwahf ïU¡»nw‹ v‹w th®¤ijia¥ ga‹gL¤J»wh® (nahth‹ 8:24, 8:28, 8:58).

1) ïU¡»nw‹ : ï§nf ga‹gL¤j¥g£LŸs g©ila »nu¡f bkhÊ¥gjkhd “<nfh <Ä” v‹gJ ïnaR fhy¤âa giHa V‰gh£o‹ »nu¡f bkhÊbga®¥ãš vÇ»‹w K£broÆÈUªJ tªj Fuš ngáa “ïU¡»wtuhfnt ïU¡»nw‹” v‹w mnj th®¤ijfshF«.

2) ïU¡»nw‹ (nahth‹ 8:24, 8:58, 13:19) v‹w gj¤ij¥ ga‹gL¤âaj‹ _ykhf ïnaR nanfhth njt‹ xUtU¡nf cǤjhd bjŒåf ehk¤ij¤ jk¡F¥ ga‹gL¤J»wh® (ah¤âuhfk« 3:13-14, cghfk« 32:39; Vrhah 43:10). ïnaRÉ‹ th®¤ijfis¡ nf£lt®fS¡F« ïJ bjËthf¥ òǪjJ (nahth‹ 8:58-59).

3) “ïnaR jh« ah® v‹W ÄfÄf c©ikahf, ÄfÄf ijÇakhf, ÄfÄf¤ â£lkhf ciu¤j th®¤ijfŸ jh« ïªj bjhlÇš òijªJ »l¡»‹wd. “ (Þlh~g®)

C) ïnaR j«ik ïU¡»nw‹ v‹gtuhf btË¥gL¤â¡ bfh©lnghJ c©ikÆš mt® brh‹dJ v‹d v‹gj‰F, mtUila th®¤ijfis¡ nf£L¡ bfh©oUªjt®fŸ mtU¡F v‹d brŒa Ka‹wh®fŸ v‹gnj Äf¢áwªj Ã%gzkhf mik»‹wJ. mt® j«ik njt‹ v‹W brhšÈ¡bfh©lj‰fhf, mt® njtöõz« brh‹djhf¡ T¿ mt®nkš fšby¿a¥ gh®¤jh®fŸ.

1) Mdhš mJ el¡fÉšiy, fhuz« nahth‹ 7:30 ïY brhšy¥g£oU¥gJ nghy, ï§F« mtUila ntis ï‹D« tuÉšiy.

v) ïªj mâfhu« KGtJ« ïiHnahL« fU¥bghUŸ ïj‹ KoÉš btF â£lt£lkhf Tw¥g£LŸsJ : ïnaR jkJ ãjhth»a njtndhL x‹whÆU¡»wh®, fhuz« mt® jhnk njtdhŒ ïU¡»wh®. ïnaRit V‰f kW¥gt®fŸ, j§fSila ãjh njtdhŒ ïuhjgoÆdhš mtiu V‰f kW¡»‹wd®.

1) e«Kila MÉ¡FÇa ãjh ah® v‹gJ ÄfÄf K¡»akhdJ - mJ ïnaRit eh« V‰W¡bfhŸ»nwhkh ïšiyah v‹gânyna btË¥gL«. c§fSila MÉ¡FÇa ãjh ah®? c§fŸ th®¤ijfŸ mij btË¥gL¤J«, c§fŸ »ÇiafŸ mij Ã%ã¡F«.